edebiyatokyanus
İÇERİK  
  ANA SAYFA
  YAZILAR
  ARAŞTIRMA-İNCELEME
  SÖYLEŞİ
  DENEME
  ATTİLA İLHAN
  ATTİLA İLHAN-KÖŞE YAZILARI
  E-KİTAP
  ANSİKLOPEDİK
  SATRANÇ VİDEO DERSLERİ DÖKÜMANLAR
  SATRANÇ OYNA
  ŞİİR
  DİL ANLATIM TÜRK EDEBİYATI - LİSE KAYNAK
  EDEBİYAT RADYO
  EDEBİYATIMIZDA ŞİİR ROMAN ÖYKÜ (dinle)
  100 TEMEL ESER (dinle)
  100 TÜRK EDEBİYATÇISI (dinle)
  SESLİ KİTAPLAR
  FOTOĞRAF ÇILIK
  E-DEVLET
  EĞİTİM YÖNETİMİ DENETİMİ
  => YÜKSEK LİSANS TEZİ
  => AB ÜLKELERİNDEKİ EĞİTİM SİSTEMLERİNİN İNCELENMESİ VE TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI
  => EĞİTİM YÖNETİMİNDE YERELLEŞME EĞİLİMİ
  => ÖĞRETİMİN DENETİMİNDE YENİ BAKIŞ AÇISI: “SÜREKLİ
  => Z KURAMI VE OKUL YÖNETİMİNE UYGULANABİLİRLİĞİ
  => İÇERİK KURAMLARI VE EĞİTİM YÖNETİMİNE KATKILARI
  => YÖNETİME KLASİK BİLİMSEL YAKLAŞIMLAR VE EĞİTİM YÖNETİMİNE
  => KAMU YÖNETİMİNDE
  => DÜNYADA VE TÜRKİYE DE EĞİTİM YÖNETİMİ ALANINDA KURAMSAL BİLGİ ÜRETİMİ, SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
  => KAMU YÖNETİMİ TEMEL KANUNU TASLAĞI ve ULUSAL EĞİTİM SİSTEMİ GİRİŞ
  => EĞİTİMDE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ
  => Eğitimin Değerlendirilmesinde Kullanılabilecek
  => TÜRKİYE’DE DENETÇİ BAĞIMSIZLIĞI
  => Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi
  => OKUL MÜDÜRLER İ İ Ç İ N GEL İŞ T İ R İ LEN L İ DERL İ K
  => EGITIM VE YASAL TEMELLERI
  => Ölçme ve Değerlendirmede Alternetif Yaklaşımlar
  => Hukuk Hakkında Genel Bilgiler
  => MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞINA BAĞLI OKUL VE KURUM YÖNETİCİLERİNİN SEÇİMİ
  => DEĞİŞEN DEĞERLER VE EĞİTİM
  => BÖLGE YÖNETİMİ VE EĞİTİM BÖLGELERİ KAVRAMI
  => KİŞİLER ARASI SORUNLARIN ÇÖZÜMÜNDE KULLANILAN SİSTEMATİK MODELLER
  => OKULDA ETKİLİ ÖĞRETMEN-ÖĞRENCİ İLİŞKİSİNİN YÖNETİMİ
  => Temel Hak ve Hürriyetler
  => POZİTİVİSM ÖTESİ PARADİGMATİK DÖNÜŞÜM VE EĞİTİM YÖNETİMİNDE KURAM ...
  => TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNDE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ
  => MEDRESEDEN MEKTEBE OSMANLI EĞİTİM SİSTEMİNDEKİ DEĞİŞME
  => Türk Eğitim Sistemi
  => EĞİTİM YÖNETİMİNİN YASAL VE YÖNETSEL DAYANAKLARI
  => KAMU YÖNETİMİNDEN BİLGİ YÖNETİMİNE
  => HAK KAVRAMI EĞİTİMDE SOSYAL ADALET VE EĞİTİM HAKKI
  => BİLGİ YÖNETİMİ – KURUMSAL BİLGİ -YÖNETİMİ
  => BİLGİ YÖNETİMİ – KURUMSAL BİLGİ YÖNETİMİ-2
  => ARAŞTIRMA PROBLEMLERİNİN BELİRLENMESİ
  => ULUSAL SOSYAL BİLİMLERDE SÜRELİ YAYINCILIK KURULTAYI
  => YENİ PARADİGMA ARAYIŞLARI
  => KONTROL ODAĞININ ÇALIŞANLARIN NEZAKET VEYARDIM ETME DAVRANIŞLARINA ETKİSİ
  => ÖĞRETİMİN DENETİMİNDE YENİ BAKIŞ AÇISI
  => ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EPİSTEMOLOJİKNANÇLARININ
  => FARKLI EĞİTİM SEVİYELERİNDE ESTETİK BEĞENİ
  => İLKÖĞRETİM MÜFETTİŞ YARDIMCILARININ YETİŞTİRİLMESİ
  => OKULLARDAKİ ÖRGÜTSEL GÜVEN DÜZEYİ
  => MAKALE ANALİZİ
  => FARKLILAŞTIRILMIŞ DENETİM
  => NEOKLASİK VE İNSAN İLİŞKİLERİ YAKLAŞIMI
  => HAK KAVRAMI EĞİTİMDE SOSYAL ADALET VE EĞİTİM
  => HUKUKUN ANLAMLANIRILMASI
  => YENİ NESİL ÖĞRETMENLİK
  => GÖRÜŞME TEKNİĞİ
  => EĞİTİM YÖNETİMİNDE E-DEVLET UYGULAMALARI
  => KARİYER YÖNETİMİ.
  => ÖRGÜTLERDE KARİYER GELİŞTİRME
  => ÖĞRETİMİN DENETİMİNDE YENİ BAKIŞ AÇISI:
  => Eğitim Üzerine Yinelenen Eleştiriler, Alternatif Öneriler
  => Enformasyon Toplumu ve Eğitim
  => FRANSA'DAYÜKSEK ÖĞRETİMİN ÖRGÜTSEL YAPISI: PARİS AKADEMİSİ ÖRNEĞİ
  => AVRUPA’DAKİ EĞİTİM SİSTEMLERİ
  => Türk Eğitim Tarihi
  => BATILILAŞMA DÖNEMİ OSMANLI EĞİTİM SİSTEMİNİN GELİŞİMİNE MUKAYESELİ BİR BAKIŞ
  => Almanya, Fransa ve Polonya’nın Eğitim Sistemleri
  => ÖĞRETMENLİK UYGULAMALARINDA MİKRO ÖĞRETİM YÖNTEMİNİN ETKİLİLİĞİNİN İNCELENMESİ
  => EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
  => EDEBİYAT ÖĞRETİMİNDE WALDMANN MODELİ
  => Sosyal Bilimler Veri Tabanı
  => tezler
  => disiplin ile ilgili KAVRAMLAR,
  => EĞİTİMDE PERFORMANS DEĞERLENDİRME sunu
  => ORTA ÖĞRETİM OKULU ÖĞRETMENLERİNİN
  => BiR HizMET içi EGiTiM OLARAK DENETiM
  => İLKÖĞRETİM OKUL YÖNETİCİLERİNİN DEĞERLENDİRME ROLLERİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ
  => İlköğretim Müfredat Laboratuvar Okullarında Yönetim Süreci
  => EĞİTİM ÇALIŞANLARININ ÖRGÜTSEL SOSYALLEŞMELERİNDE İLKÖĞRETİM OKULU
  => eğitim üzerine
  => EĞİTİM MAKALE YAZI
  => Eğitişim Yazıları
  => Öğretmen ve Okul Yöneticilerinin Sınıf Yönetim Profillerinin İncelenmesi
  => Odenwald Okulu
  => EĞİTİM ÖRGÜTLERİNDE BİLGİ YÖNETİMİ STRATEJİLERİ - YAŞ VE OKUL
  => Bilgi yönetiminin tanımı ve önemi
  => BİLGİ YÖNETİMİ
  => MAKALELERİMİZ
  => 17. MİLLÎ EĞİTİM ŞÛRASI EĞİTİM YÖNETİCİSİ VE EĞİTİM MÜFETTİŞİ YETİŞTİRME SORUNU
  => EĞİTİM KURUMLARI PERFORMANSININ GELİŞTİRİLMESİNDE ÖZDEĞERLENDİRMENİN ÖNEMİ
  => Okul Müdürlerinin Öğretmen Denetimindeki Etkililikleri
  => MAKALELER - eğitim
  => makale havuzu
  => YÖNETİM1
  => İNCELEME1
  => İNCELEME2
  => İNCELEME,
  => İNCELEME,,
  => İNCELEME,,,
  => EĞİTİM SOSYOLOJİSİ
  => eğitim dergi arşivi
  => BAĞLANTI
  => eğt
  => AVRUPA BiRLiGi YOLUNDA YENi OKUL, OKUL YÖNETiCiLERiNiN KARAR VERME SÜRECi
  RADYO TİYATROSU
  ÖĞRETMEN KAYNAK
  EDEBİYAT TV
  SÖYLEŞİLER - BELGESELLER TV
  RADYO KLASİK
  TÜRKÜLER
  GAZETELER MANŞETLER
  ÖYKÜ ANTOLOJİSİ
  DERGİLER - KİTAPLAR - KÜTÜPHANELER
  E-DERGİ
  KİM KİMDİR BİYOGRAFİLER
  ZİYARETÇİ DEFTERİ
  İLETİŞİM
  EDEBİYAT OKYANUS
AB ÜLKELERİNDEKİ EĞİTİM SİSTEMLERİNİN İNCELENMESİ VE TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI

 

Özet

Bu çalışmada İspanya ve Portekiz eğitim sistemlerinin incelenmesi ve bu eğitim sistemlerinin Türk eğitim sistemi ile karşılaştırılmalı olarak değerlendirilmesinin yapılması amaçlanmaktadır. Özellikle Avrupa Birliği'ne uyum sürecinin yaşandığı günümüz koşullarında Türk eğitim sisteminin yeniden yapılandırılması çalışmalarına ayrı bir önem verilmesi gerçeğinden hareketle gerçekleştirilen çalışmada İspanya ve Portekiz eğitim sistemlerinin çok yönlü değerlendirilmesi yapılmıştır.

Çalışma sonucunda eğitim yönetimi, eğitim sisteminin genel amaçları ve eğitim basamakları boyutlarında Türk eğitim sistemine yönelik öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Sözcükler: İspanya eğitim sistemi, Portekiz eğitim sistemi, Türk eğitim sistemi

Giriş

Günümüzde her alanda yaşanmakta olan gelişmelere bireylerin uyum sağlayabilmesi ve gelişim zincirine yeni halkalar ekleyebilmesi için eğitime düşen büyük görev, eğitim sistemlerine verilen önemi arttırmaktadır. Yaşanan gelişmelerin eğitim sistemi üzerinde de etkili olmasıyla birlikte sistemin daha iyi işlemesine yönelik çalışmalar sürdürülmekte, araştırmalar yapılmakta ve toplumlar eğitim sistemlerini iyileştirmeye dönük süreçleri yaşamaktadırlar. Bu noktada; ülkelerin birbirinden ayrılan yönleri ortaya çıkmakta, insanı yetiştirme ve geliştirme gibi ortak bir amaç etrafında işleyen eğitim sistemleri arasında farklılıklar görülmektedir.

Bu çalışma; Avrupa Birliğine uyum süreci içinde bulunduğumuz günümüzde, Avrupa Birliğine üye olan İspanya ve Portekiz eğitim sistemlerinin incelenmesi, eğitim sistemlerinin genel çerçevesi ve eğitim basamakları boyutlarında yapılmıştır.

İspanya Eğitim Sisteminin Genel Çerçevesi

Eğitim yönetiminde yetki, merkezi yönetimle yerel bölgeler arasında paylaşılmıştır. Eğitim sisteminin ortak yapısının ve ilkelerinin korunması için bazı alanlarda genel yetki devlete aittir. Aynı temel yapının korunması şartıyla eğitim alanında tüm özerk bölgelerin kendi özerklik sınırları içinde üstlendikleri yetki ve sorumluluklar vardır. Ayrıca tam özerk olmayan bölgelerde, eğitimde genel yetki ve sorumluluk Eğitim ve Bilim Bakanlığına aittir.

Eğitim sisteminin denetimi, devlet denetimini ve özerk bölgelerin toplumsal denetimini kapsar. Eğitim sisteminin devlet yönünden denetiminde Eğitim ve Bilim Bakanlığı yetkilidir. Devlet, eğitim-öğretim programları, ders planları ve öğretim araçları ile ilgili olarak merkezî düzeyde yapılmış yönetmelik ve yönergelere, okul binalarının yapımı, harcamaları, öğretim alanları, öğretim basamakları, öğrenim süreleri, okullara giriş koşulları, bitirme dereceleri ve eğitim yardımlarıyla ilgili devlet kararlarına uyulup uyulmadığını denetler. Bölgesel denetim, özerk bölgelerin kendi yetki alanlarına giren konuların denetimini kapsar. Gerek bakanlık gerekse özerk bölgeler kendi yetki bölgelerinde merkezî ve bölgesel denetim görevini, bölgelerdeki okul denetleme birimleri ile gerçekleştirirler. Bu birimler hem okullara ve öğretmenlere danışmanlık hizmeti verir, hem de okullardaki eğitim-öğretimin denetlenmesi, geliştirilmesi ve eğitim amaçlarının gerçekleştirilmesinin sağlanmasında sorumluluk üstlenirler (Eurydice-Spain, 2003).

Yeni Eğitim Yasasına göre giderleri devlet bütçesinden karşılanan resmî ilköğretim, orta öğretim ve meslekî eğitim okullarının yönetim organları okul müdürü, okul sekreteri, eğitim şefi, öğretmenler kurulu ve okul kurulundan oluşur. Öğretmen, veli ve öğrenci temsilcilerinden oluşan okul kurulu, okul müdürünü ve okul müdürünün önerisi ile okul sekreterini ve eğitim şefini seçer , okula alınacak öğencilere karar verir, okulda disiplinin sağlanması için gerekli önlemleri alır ve okul bütçesini yönetir. Öğretmenler kurulu öğretmenlerin görevleriyle doğrudan ilgili olan ders planları, değerlendirme, öğretim ilke ve yöntemleri gibi konularda okul yönetimine görüş bildirir, danışmanlık yapar ve karar alır (Abteilung für das Erzehungswesen, 1994, 36-37).

İspanya Eğitim Sistemi Basamakları

İspanya'da 1990 yılında çıkartılan Eğitim Sistemini Yeniden Düzenleme Yasası ile zorunlu eğitim süresi 10 yıla çıkarılmış ve orta öğretim basamağında eğitim programları öğrencilerin kendi yetenek, ilgi ve eğilimleri yönünde öğrenim görmelerini sağlayacak ve onları hem yüksek öğretime hem de meslekî eğitime hazırlayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. Yasada meslekî eğitime daha fazla önem verilmiş ve meslekî eğitim, okulla meslek yaşamı arasında bağ kuracak şekilde yeniden düzenlenmiştir. Ayrıca, müzik, dans, tiyatro, resim ve grafik gibi sanat dallarında hem uzmanlaşmaya götüren hem de yüksek öğretime gidebilme olanağı veren bir meslekî eğitim öngörülmüştür. Yüksek öğretime girişin sınavla olması ilkesi bu yasada korunmuştur (Eurydice-Spain, 2003).

İspanya eğitim sistemi basamakları aşağıdaki gibi sıralanabilir (MEB, 1995):

Okul Öncesi Eğitim : 3-6 yaş
İlköğretim : 6-12 yaş
Orta öğretimin I. Kademesi : 12-16 yaş
Orta öğretimin II. Kademesi : 16-18 yaş

İspanya'da ilköğretimin amacı, tüm çocuklara genel kültür, okuma, yazma, sözlü ifade yeteneği, aritmetik bilgisi ve bağımsız olma duygusu kazanma fırsatını vermektir (MESS, 1999). İlkokulların eğitim programları coğrafî bölgelerin özelliklerine uyarlanabilecek esnekliğe de yer verilerek Eğitim ve Bilim Bakanlığı tarafından hazırlanır. Okutulması gereken ortak dersler İspanyol Dili ve Edebiyatı, Matematik, Doğal Çevre, Toplumsal ve Kültürel Yaşam Bilgileri, Sanat Eğitimi, Beden Eğitimi ve Din Bilgisidir. Din Bilgisi dersine katılım isteğe bağlıdır. Okullar bu programa ve ders gruplarına bağlı kalarak ders isimlerini belirleyebilir ve çevresel özeliklere göre programa bazı dersleri ekleyebilirler. İlköğretim üçüncü sınıftan itibaren öğrenciler yabancı dil dersi görmeye başlarlar (Abteilung für das Erzehungswesen, 1994, 19).

Orta öğretimin I. devresi ise ikişer yıllık iki devreden oluşur ve öğrencilerin ilkokulda aldıkları bilgilerin derinleştirilmesi ve üst okullara hazırlanmasının sağlanması amaçlanır. Öğrenciler genel eğitim derslerinin yanı sıra temel meslekî bilgileri kazandıran dersleri de görürler. Bu nedenle, zorunlu derslerin yanında seçmeli dersler de vardır. Eğitim ve Bilim Bakanlığı tarafından hazırlanan haftalık ders çizelgesi tüm ülkede geçerlidir ve her okul buna uymak zorundadır. Ancak okullar, bölgesel ve kendi koşullarına uygun olarak ders saatini ve seçmeli dersleri arttırabilirler (Eurydice-Spain, 2003).

Orta öğretimin II. kademesi 16 yaşından büyük öğrencilerin devam ettiği kademedir. Bu eğitim, zorunlu eğitimin dışında kalan ve bireyleri akademik ve meslekî yüksek öğretime giriş için zorunlu olan olgunluk diplomasına ve/veya yüksek dereceli meslekî öğrenime hazırlayan eğitimdir. Orta öğretim II. kademe eğitimi sonunda bakalorya adı verilen bir bitirme sınavına girilir. Bu sınav tüm dersleri kapsamaktadır ve sadece tüm derslerden başarılı olanlara bakalorya sertifikası verilir (Abteilung für das Erzehungswesen, 1994, 19).

Meslekî eğitim, orta öğretim I. devreden sonra gidilen orta ve üst düzey meslekî eğitimi kapsar. Orta dereceli meslekî eğitim, orta öğretim I. kademeden sonra devam edilen iki yıllık öğrenimdir. Burayı bitirenler tekniker ünvanı alır. Üst dereceli meslekî okullara orta öğretim II. kademeden alınan bakalorya diploması ile gidilir. Burada iki yıllık eğitimlerini tamamlayanlar ise yüksek tekniker ünvanı alırlar. Bu ünvanı alanlar doğrudan meslek hayatına atılabilecekleri gibi meslek alanlarına uygun yüksek öğretim programlarına da devam edebilirler (Abteilung für das Erzehungswesen, 1994, 25).

İspanya'da okul dışı meslekî eğitimden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı Ulusal Çalışma Enstitüsü sorumludur ve bu eğitim genellikle okul ve işyerinde birlikte verilmektedir. 1-3 yıl arası süren programlar yolu ile öğrencilerin meslekî eğitimleri gerçekleştirilir ve programı tamamlayan öğrenciler Ulusal Çalışma Enstitüsünden ülke düzeyinde geçerli olan meslek belgesini alırlar (Eurydice, 1995, 172).

Portekiz Eğitim Sistemi

Portekiz eğitim sistemi 14 Ekim 1986 tarihli Eğitim Yasası ile yeniden düzenlenmiştir. Eğitim Yasası ile genel yetki ve sorumluluk diğer bakanlıklara bağlı eğitim kurumlarının dışında Eğitim Bakanlığına aittir. Bakanlık, okulların kurulmasına, düzenlenmesine ve personel sorununa ilişkin kararları alır ve okul öncesi eğitim, ilköğretim ve orta öğretim basamakları için eğitim programlarını hazırlar. Meslekî eğitim okullarının programları ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile birlikte hazırlanır (Das Potugiesische Parlament, 1986). Eğitim Bakanlığını bölgesel düzeyde beş yönetim bölgesindeki eğitim müdürlükleri temsil eder. Eğitim müdürlükleri, bakanlık adına bölgelerdeki okullar arasında eşgüdümü sağlama, danışmanlık yapma, personel, bütçe, öğretim araç-gereç sorunlarını çözme, okullarda çocuklara yönelik sosyal etkinlikleri planlama ve uygulanmasını sağlama, yüksek öğretim dairesi ile işbirliği yaparak yüksek öğretime giriş koşullarını düzenleme ve bunların uygulanmasını sağlama görevlerini üstlenir. Eğitim Bakanlığı'nın merkez örgütünde üç ulusal enstitü vardır. Bu enstitülerden biri yurtdışında Portekiz dilinin ve kültürünün yaygınlaştırılmasından, diğeri eğitim sisteminin, eğitim programlarının ve değerlendirme süreçlerinin geliştirilmesinden, sonuncusu ise okullardaki beden eğitimi ve spor derslerinin geliştirilmesinden sorumludur (Eurydice-Portuqal, 2003).

Portekiz'de Eğitim Temel Yasası ile merkeziyetçi yapının azaltılarak eğitim yönetimine bölgesel ve yerel yönetimlerin daha etkin katılımlarının sağlanması da karara bağlanmıştır. Buna bağlı olarak 1993 yılında bölgesel ve yerel birimlerin güçlendirilmesine yönelik yeniden yapılanma çalışması başlatılmıştır (Eurydice-Portuqal, 2003).

Portekiz Eğitim Sistemi Basamakları

Portekiz'de eğitim basamaklarında şu okul türleri yer alır (Das Potugiesische Parlament, 1986):

• Okul öncesi eğitim alanında 3-6 yaş arası çocukların isteğe bağlı olarak gittikleri anaokulları,
• Zorunlu eğitim kapsamında 6-15 yaş arası çocukların ilköğretim basamağında devam ettikleri dokuz yıllık temel eğitim okulları,
• Zorunlu eğitim dışında 15-18 yaş arası öğrencilerin genel veya meslekî eğitim gördükleri ve yüksek öğretime veya mesleğe ya da her ikisine birden hazırlandıkları genel eğitim ve meslekî eğitim amaçlı üç yıllık orta öğretim okulları,
• Orta öğretimi bitiren öğrencilerin orta öğretim başarı ortalaması, seçme sınavı, yeterlik sınavı gibi çeşitli seçme yöntemleriyle alındıkları üniversiteler ve yüksekokullar.

Zorunlu eğitimin temel amacı, tüm çocuklara temel bir genel eğitim vermek, kuramsal ve uygulamalı bilimler ile okul ve günlük yaşam arasında bağ kurmaktır (Eurydice-Portuqal, 2003). İlköğretim birbirini izleyen dört, iki ve üç yıllık üç devreden oluşur (Das Potugiesische Parlament, 1986). İlk dört yılda, çocukların sözlü anlatım becerileri ile sanatsal, oyunsal, devinimsel ve müzik becerilerinin geliştirilmesi, temel okuma, yazma ve sayısal becerilerin kazandırılması ile doğal ve toplumsal çevre bilincinin verilmesi amaçlanır. Okullar bu amaçları gerçekleştirmeye yönelik zorunlu derslerin dışında öğrencilerin ve çevrenin durumuna göre bazı özel derslere de programda yer verebilir. Bu devrede öğrenciler sınıf düzeninde ders görür ve dersler bir öğretmen tarafından yürütülür (Eurydice-Portuqal, 2003). İki yıllık ikinci devrede, “dil ve toplumsal bilimler, matematik ve fen bilimleri, müzik ve teknik alanı, beden eğitimi, kişilik eğitimi ve sosyal öğrenme” gibi beş temel alan belirlenmiştir. Ayrıca, okulların öğrencilerin ilgi ve isteklerine göre belirledikleri bir de “serbest öğrenme alanı” vardır. Öğrenciler bu alanlardan birinde öğrenim görürler (Das Potugiesische Palament, 1986). Üçüncü devrede ise, dersler alan öğretmenleri tarafından okutulur ve ikinci devredeki genel ölçütlere göre öğrenim görülür. İlköğretimin ilk kademesinde değerlendirme sınıf öğretmeni tarafından yapılır. İkinci ve üçüncü devrede ise okul müdürü tarafından o sınıfa derse giren öğretmenlerden seçilen sınıf öğretmenin, sınıfında kapsamlı ve uyumlu bir değerlendirme ve ilgili öğrenme alanındaki öğretmenler tarafından verilen bilgilerin yoklanmasını kapsar. Değerlendirme sonuçları her öğretim döneminin sonunda okul kurulunda görüşülür ve gerekli kararlar alınır. Üçüncü devrenin sonunda yapılan değerlendirmeye göre öğrencilere ilköğretim diploması verilir. İlköğretim basamağını bitiren öğrencilerin orta öğretim basamağında devam edebilecekleri 4 eğitim programı vardır (Eurydice-Portuqal, 2003):

• Orta Öğretim Okullarındaki Eğitim Programları: Bu okulların işlevi, öğrencileri hem üst öğretim okullarına hem de iş yaşamına hazırlamaktır. Bu doğrultuda bu okullarda öğrencileri öncelikle yüksek öğretime hazırlamayı amaçlayan bir genel eğitim programı bir de meslek yaşamına hazırlayan meslekî eğitim programı vardır. Süreç içinde öğrenciler bir programdan diğerine geçebilir. Bu okullarda öğrenciler sınıf düzeninde öğrenim görür ve dersleri alan öğretmenleri verir. Değerlendirme, hem yıl içinde öğretmenlerin yaptıkları düzenli değerlendirmeler ile hem de belli zamanlarda yapılan bitirme sınavı ile gerçekleştirilir. Orta öğretimin sonunda tüm ülke genelinde aynı olan bitirme sınavı yapılır. Her dersin bitirme notu, öğrencinin üç yıl içerisinde o dersten aldığı notların ortalaması ile bitirme sınavından aldığı notun ortalaması alınarak hesaplanır. Öğrencilerin diploma alabilmesi için her dersten yeterli not almaları zorunludur.

• Meslek Okullarındaki Eğitim Programları: Meslek okullarındaki eğitim modüler sistemde düzenlenir. Bu okulların programında toplam ders saatinin %25'ini kapsayan sosyo-kültürel öğrenme alanındaki dersler (Portekizce, Yabancı Dil ve Toplumsal Uyum dersleri), %25'ini kapsayan belli meslek alanlarıyla ilgili bilimsel alan dersleri ve %50'sini kapsayan teknik, meslekî ve uygulamalı öğrenme alan dersleri yer alır. Uygulamalı eğitimler okullardaki işlik, lâboratuvar ve doğrudan işyerlerinde yapılır. Öğrenciler tüm öğrenim alanlarında başarılı olmaları durumunda hem orta öğretim diploması hem de meslek diploması alırlar.

• Güzel Sanatlar Eğitimi ile İlgili Eğitim Programları: Bu eğitime dönük programlar üç yıl sürer ve orta öğretim okullarında, meslek okullarında ve güzel sanatlar okullarında yürütülür. Öğrenciler bu programlar ile ya o sanat dalıyla ilgili bir yüksek öğretim programına ya da o sanat dalıyla ilgili meslek dalına hazırlanırlar. Bu programı bitiren öğrenciler orta öğretim diplomasıyla birlikte o sanat dalına ait meslekî yeterliklerini gösteren bir belge alırlar.

• Okul Dışı Meslekî Eğitim Programları: Gençlerin eğitim gereksinimlerinin karşılanması amacı ile çeşitli alanlarda meslekî eğitim düzenleyen programlardır. Bu kapsamda, çıraklık eğitimi, mesleğe hazırlık kursları ve meslekî eğitim amaçlı programlar yer alır.

 

Sonuç ve Öneriler

Bu bölümde İspanya ve Portekiz eğitim sistemlerinin incelenmesi ile ulaşılan ortak sonuçlar, bu sonuçlara bağlı olarak Türk eğitim sistemine yönelik geliştirilen öneriler verilmiştir.

1. İspanya ve Portekiz eğitim sistemleri genel yapı olarak incelendiğinde Tablo 1'de görülen yapı ortaya çıkmaktadır.

Tablo 1. Öğrenim Dönemleri
(MEB, 1995)

Tablo 1'e göre, İspanya ve Portekiz eğitim sistemlerinin bireyi 18 yaşının sonuna kadar orta öğretim sisteminin içinde tuttuğu görülmektedir. Bu yönüyle Türk eğitim sistemi ile farklılıklar görülmektedir. Zorunlu eğitim süresi İspanya'da 10, Portekiz'de 9 yıl iken Türkiye'de bu süre 8 yıldır. Türkiye, zorunlu eğitim süresi açısından daha kısa bir süreyi kapsamaktadır. 1995 yılında zorunlu eğitim 5 yıl iken 1995 Bütçe Raporunu sunan Millî Eğitim Bakanı Nevzat Ayaz da “zorunlu eğitim süresinin ülkelere göre dağılımında Türkiye'nin en düşük grupta yer aldığını” belirtmiştir (Bursalıoğlu, 2000, 224). Oysaki zorunlu eğitim toplumların gereksinim duyduğu nitelikli bireylerin yetiştirilmesinde oldukça önemlidir. Bu nedenle, zorunlu eğitim süresinin kademeli olarak arttırılması, ancak bu durum gerçekleştirilirken gerekli alt yapının hazırlanmış olmasına özen gösterilmelidir.

2. Hem İspanya hem de Portekiz eğitim sistemlerinin, eğitim yönetimi açısından merkeziyetçi yapıyı yumuşatarak giderek yerel yönetimlere, bölgelere söz hakkı verdiği görülmektedir. Okul binası kurulması, eğitim programlarının hazırlanması gibi konular merkezî yönetim tarafından düzenlenirken, yerel yönetimlerin de programlara ders eklemesi, bütçe sorunlarının çözülmesi, öğretmenlere danışmanlık hizmeti verilmesi gibi konularda özerklik taşıdıkları görülmektedir. Türk eğitim sistemi ise merkeziyetçi bir yapıdadır. Bölge yönetimlerinin ve bölge halkının isteklerinin ve malî desteğinin sağlanması için kesin sınırları olan merkeziyetçi yapı içinde yerel yönetimlerin söz hakkı gereklidir.

3. İspanya ve Portekiz'de okul kurullarının önem taşıdığı görülmektedir. Okul kurulları veli ve öğrenci temsilcilerinin de katıldığı kapsamlı bir yapıyı içermekte ve kimi zaman bölge isteklerini dikkate alarak öğrencilerin ilgi, istek ve yeteneklerine göre seçmeli dersleri programlarına alabilmektedir. Okul-çevre işbirliğinin güçlenmesini ve gelişmesini sağlayan bu sistemin Türk eğitim sistemi içinde de gerçekleştirilmesi okulların etkinliğinin sağlanması açısından önemli görülmektedir.

4. İncelenen her iki ülkede de değerlendirme sürecinin önem taşıdığı görülmektedir. İspanya'da bakalorya, Portekiz'de ise bitirme sınavlarının ön plana çıktığı görülmektedir. Avrupa Birliği üyesi ülkelerin pek çoğunda aynı yapı göze çarpmaktadır. Örneğin, Fransa'da bakalorya (Demirel, 2000, 51), Avusturya'da matura (http://www.ucas.ac.uk/higher/candq/intquals/intquals2000.pdf, 2000), Hollanda'da ise olgunluk sınavı (MEB Şurası, 1995) adıyla orta öğretim sonu bitirme sınavları gerçekleştirilmektedir. Türk eğitim sisteminde de orta öğretimin önemini arttırmak için bu tür bir bitirme sınavının uygulanması düşünülebilir.

5. İspanya ve Portekiz'de eğitim basamakları açısından görülen en önemli nokta ise, meslekî eğitime verilen önemdir. Belirtilen ülkelerde meslekî eğitime işlerlik kazandırıldığı, okullarla işyerleri arasında güçlü bağlar kurulduğu, meslek okullarından mezun olanların iş hayatına atılabildiği görülmektedir. Ayrıca, okul dışında kalan bireyler için de meslekî kurslar etkin bir şekilde işlemektedir. Ülkemizde meslekî eğitimin program, fiziksel yapı ve donanım açısından büyük sıkıntıları olduğu bilinmektedir. Bu nedenle meslekî eğitim programlarının tekrar gözden geçirilmesi, donanım açısından daha üst seviyelere çıkarmak için sanayi ile etkileşimin arttırılmasına yönelik çalışmalar yapılmalı ve AB ile ortak projeler yürütülmesi için okullar teşvik edilmelidir.

6. Avrupa Birliği üyesi olma yolunda olduğumuz şu günlerde AB yolunun nitelikli bir eğitim sürecinden geçtiği gözardı edilmemelidir. Farklı AB ülkelerinin eğitim sistemlerini inceleyen geniş çaplı araştırmalar yapılması için üniversitelerde araştırma fonları destekleyici bir rol üstlenmeli, Millî Eğitim Bakanlığı, eğitim programlarını AB'ye uyumlu hale getirmek için yeniden yapılanma çalışmalarına hız verilmeli, tüm eğitimciler AB eğitim standartları hakkında hizmet-içi eğitimler yoluyla bilgilendirilmelidir.

7. AB ülkelerinin eğitim sistemlerinin yerinde incelenmesi için AB üyesi ülkelerin eğitim sistemlerini incelemek üzere eğitim bilimciler ilgili ülkelere gönderilmeli, ortak projeler gerçekleştirilmelidir.

 

Kaynakça

Bursalığlu, Z. (2000). Eğitimde Yönetimi Anlamak ve Sistemi Çözümlemek. Ankara, Pegem Yayıncılık.

Das Potugiesische Parlament. (1986). “Kommıssıon Der Europäıschen Gemeınschaften”. (11.4.2003). Brüssel. 13 Nisan 2005 tarihinde http://europa.eu.int/comm/youth/ whitepaper/download/sec_2003_465_de.pdf internet adresinden indirildi.

Demirel, Ö. (2000). Karşılaştırmalı Eğitim. Ankara, Pegem Yayınları.

http://www.ucas.ac.uk/higher/candq/intquals/intquals2000.pdf , “International Qualifications For Higher Education”. Universties Colleges Admissions Services” , 15 Nisan 2005.

MEB (1995). “ Bazı Ülkelerin Eğitim Sistemleri ve Yüksek Öğretime Geçiş ” Onbeşinci Millî Eğitim Şûrası, Ankara.

Milenyumun Eşiğinde Meslekî Eğitim ve Öğretim (1999). MESS Yayınları, Yayın No: 314, İstanbul: Rota Yayıncılık.

http://www.eurydice.org/Eurybase/Application/frameset.asp?country=PT&language=EN , “The Education System in Portuqal (2002/2003). The Information Network on Education in Europe” , 15 Mayıs 2005.

http://www.eurydice.org/Eurybase/Application/frameset.asp?country=SP&language=EN , “The Education System in Spain (2002/2003). The Information Network on Education in Europe” , 15 Mayıs 2005.

 

AB ÜLKELERİNDEN PORTEKİZ VE İSPANYA EĞİTİM SİSTEMLERİNİN İNCELENMESİ VE TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI

İLETİŞİM edebiyatokyanus@gmail.com  
   
edebiyatokyanus 640512 ziyaretçi (1178106 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol