edebiyatokyanus
İÇERİK  
  ANA SAYFA
  YAZILAR
  => Attila İlhan Şiiri-DoDoç.Dr. Yakup ÇELİK
  => Bunalım Edebiyatı ve Modernizmin Sorunları-Svetlana Uturgauri
  => Karagöz'e Ezgi-Satı Erişen
  => Orta Oyunu Eksikliği-Nihal Türkmen
  => Orta Oyunu ve Karagöz-Nihal Türkmen
  => Dilin Yapısı ve Toplumun Yapısı-Emile Benveniste
  => Türkçe Metinlerde Bağdaşıklık ve Tutarlılık-İrem Onursal
  => Asansörle Yükseltilmek İstenen Çukurlar-Can Yücel
  => KÜLTÜR VE ÖTESİ-Cemil MERİÇ
  => Türkoloji-Cemil MERİÇ
  => Tevfik Fikret ve Batı Retoriği-Rıza Filizok
  => Estetik tarihimize bir bakış-Arslan Kaynardağ
  => MÜRSEL MECAZ-Rıza FİLİZOK
  => Başlıca Dil Bilimi Akımları-Prof.Dr. Rıza FİLİZOK
  => ZİYA OSMAN SABA’NIN NEFES ALMAK ADLI ŞİİR KİTABINDA -Yrd. Doç. Dr. Safiye AKDENİZ
  => HİKAYE VE ROMANDA “ANLATICI”YA GÖRE METİN TİPLERİ, - Yard. Doç. Dr. Safiye AKDENİZ
  => GÖSTERGEBİLİM-Yard. Doç. Dr. Mustafa Ö Z S A R I
  => TÜRKİYE'NİN ÖNEMİ-Emre Kongar
  => KÜRESELLEŞME VE KÜLTÜREL FARKLILIKLAR ÇERÇEVESİNDE ULUSAL KÜLTÜR-Prof. Dr. Emre Kongar
  => TÜRKİYE'NİN KÜLTÜREL ÖZ-ANLAYIŞI: AVRUPA BİRLİĞİ İÇİN BİR ZENGİNLİK-Emre Kongar
  => BARIŞ KÜLTÜRÜ VE DEMOKRASİ-EMRE KONGAR
  => GOP NEYİ AMAÇLIYOR, NEYİ GERÇEKLEŞTİREBİLİR-EMRE KONGAR
  => YENİ EMPERYALİZM, HUNTINGTON VE ELEŞTİRİSİ-Emre Kongar
  => KÜRESELLEŞME BAĞLAMINDA TÜRKİYE-Emre KONGAR
  => DEMOKRASİ KÜLTÜRÜ SORUNLARI-Emre Kongar
  => AVRUPA BİRLİĞİ'NE "ONURLU VE BAŞI DİK" GİRİŞ NE DEMEK-Emre Kongar
  => TOPLUMSAL VE SİYASAL GELİŞMEMİZİ ETKİLEYEN MARKALAR-Emre Kongar
  => KÜRESELLEŞME, MİKRO MİLLİYETÇİLİK, ÇOK KÜLTÜRLÜLÜK, ANAYASAL VATANDAŞLIK-Emre KONGAR
  => NİYAZİ BERKES'DE ÇAĞDAŞLAŞMA KAVRAMI-Emre KONGAR
  => KEMAL TAHİR-Hilm Yavuz
  => OYUNLARIM ÜSTÜNE-Nazım Hikmet
  => OYUN YAZARI OLARAK-Ataol Behramoğlu
  => POPÜLER EDEBİYAT- M. Orhan OKAY
  => HER SÖZ BİR ŞEY SÖYLER-Feyza HEPÇİLİGİRLER
  => Tiyatronun Kökeni, Ritüel ve Mitoslar
  => ROMANDA KURMACA VE GERÇEKLİK
  => Fuzûlî’nin Hikaye-i Leylâ ve Mecnun’u
  => SEZAİ KARAKOÇ ve HİS “;KAR ŞİİRİ”;-Selami Ece
  => İSTANBUL’UN AHMED MİDHAT EFENDİNİN ROMANLARINA TESİRİ
  => AHMET MİDHAT’A ATFEDİLEN BİR ESER: “HÜKM-İ DİL” VE MANASTIRLI MEHMET RIFAT
  => CEZMİ ÜZERİNE BAZI DÜŞÜNCELER
  => "EDEBİYATEĞİTİMİ"NDE "EDEBÎ METİN"İN YERİ VE ANLAMI
  => Mustafa Kutlu ve Rüzgârlı Pazar
  => BİR BİLİM ADAMININ ROMANI” ÜZERİNE GEÇİKMİŞ BİR TAHLİL
  => ÖLÜMÜNÜN 50. YIL DÖNÜMÜNDE
  => “MİT”TEN “MODERN HİKÂYE” “HİKÂYE”NİN SERGÜZEŞTİ
  => EDEBİYAT DİLİ/EDEBÎ DİL
  => BİR NESLİN VEYA BİR ŞAİRİN ROMANI: MÂİ VE SİYAH
  => İSTİKLÂL MARŞI’NIN TAHLİLİ
  => CAHİT KÜLEBİ
  => TEVFİK FİKRET’İN ŞİİRLERİNDE TRAJİK DURUM
  => MEHMED RAUF’UN ANILARI yahut EDEBÎ HATIRALARIN YAYIMI ÜZERİNE BİR DENEME
  => MEÇHUL BİR AŞKIN SON NAĞMELERİ: TEVFİK FİKRET’İN “TESADÜF” ŞİİRLERİ / YARD. DOÇ. DR. NURİ SAĞLAM
  => Tarihsel Romanın Eğitimsel İşlevi
  => ALIMLAMA ESTETİĞİ VE EDEBİYAT ÖĞRETİMİ1
  => Tanzimat Dönemi Oyun Yazarliginda Batililasma
  => SİNEMA VE EDEBİYAT TÜRLERİ
  => EDEBİYAT EĞİTİMİ, ESTETİK BİR HAZZIN EDİNİMİ
  => EDEBÎ TENKİT
  => ADALET AĞAOĞLU’NUN DAR ZAMANLAR ÜÇLEMESİNDE KİMLİK SORUNU
  => Halit Ziya ve Mehmet Rauf'un hayatları ile romanları
  => YAZIN VE GERÇEKLİK
  => MİLLÎ EDEBİYAT
  => HECE-ARUZ TARTIŞMASI/ Arş.Gör.Oğuzhan
  => AHMET HAŞİM’İN ŞİİRLERİNDE ATEŞİN DİLİ / ARŞ. GÖR. VEYSEL ŞAHİN
  => ROMAN TEKNİĞİ BAKIMINDAN YABAN
  => TANZİMATTAN GÜNÜMÜZE COCUK EDEBİYATI
  => KADIN VE EDEBİYAT
  => Şiirin Temel Özellikleri-Christopher Caudwell
  => EDEBİYAT EĞİTİMİ: HERMENEUTİK BİR YAKLAŞIM Vefa TAŞDELEN
  => VOLTAİRE VE ROUSSEAU ETRAFINDA AYDINLANMA ÇAĞI FRANSIZ YAZINI
  => TÜRKİYE’DE ULUSAL KÜLTÜR TARTIŞMALARI BAĞLAMINDA ÇAĞDAŞ UYGARLIK SORUNU
  => EDEBİYATIN DİLİ ÜZERİNE
  => TARİHİN SINIFLANDIRILMASI
  => Türk Milletini Uyandıran Adam: Attila İlhan
  => EDEBİYAT DERSLERİNİN İÇERİĞİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ KONUSUNDA
  => "Yalancı şöhretlerin Gerçek Yüzünü Ortaya Koydum"-Hilmi Yavuz
  => AVRUPA BİRLİĞİNİ YARATAN NEDENLER VE TÜRKİYE Metin AYDOĞAN
  => DİVAN ŞİİRİYLE HALK ŞİİRİNDE ORTAK BİR SÖYLEYİŞ BİÇİMİ
  => divan şiirindeki sevgili tipini alaya alan bir roman
  => ALIMLAMA ESTETİĞİ VE EDEBİYAT ÖĞRETİMİ
  => BAĞLANMA VE ÇELİŞKİ
  => Antik Çağ’da Tarih Yazmak
  => TARİHÎ ROMANDA POST-MODERN ARAYIŞLAR
  => Kültürel Batılılaşma
  => GARPÇILAR VE GARPÇILAR ARASINDAKİ FİKİR AYRILIKLARI
  => Harf Devrimi Üzerine Yeniden Düşünmek
  => EDEBİYAT ÖĞRETİMİNDE WALDMANN MODELİ
  => KEMÂL AHMED DEDE VE TERCÜME-İ MENÂKIB-IMEVLÂNÂ’SI
  => TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ İÇERİSİNDE URDUCA
  => Avrupalılaşmak mı, Avrupalılaştırmak mı?CEMİL MERİÇ
  => ŞAİRANE BİR ÇEVİRİ yahut TOPLUMBİLİMİN SERÜVENLERİ Cemil MERİÇ
  => 47 LİLER YAHUT BİR ROMANIN DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ
  => ZAMAN, ZAMAN – I TERAKKİ Cemil Meriç,
  => Kırk Ambar (Cilt1)
  => KADIN RUHU, Cemil Meriç
  => Umrandan Uygarlığa-C.Meriç
  => Balzac’tan önce modern roman-Cemil Meriç
  => ARİSTARK’LA ZOİL-c.meriç
  => ELİNDE CENNET AÇAN ZEND AVESTA- c.meriç
  => SELEFÎLİK–SÛFÎLİK VE ÂKİF-SÜLEYMAN ULUDAĞ
  => Mehmet Âkif- Mâhir İz’e Yazdığı Mektuplar
  => DİDO SOTİRİYU’NUN ROMANI GİBİ BİR ROMANIMIZIN OLMAYIŞI
  => HİLMİ YAVUZ’UN DENEMECİLİĞİ
  => İRONİ KAVRAMI, GERÇEKÜSTÜCÜLÜK VE ERCÜMEND BEHZAD LAV ŞİİRİ ÜZERİNE
  => OKUNAMAYAN ROMANLAR
  => Gelenekçilik Geleneğe Dahil Değil
  => Türk Tiyatrosunda İronik Söz, İronisiz Metin
  => Postmodernist İroni
  => NÂZIM HİKMET ŞİİRİNİN SİYASİ ETKİLERİ
  => NÂZIM HİKMET ŞİİRİNDE SİNEMASAL ÖĞELER
  => Savaş
  => Newton, Goethe ve Sosyal Bilimler
  => Bir Afyon (!) Olarak Diktatörlükten Demokrasiye Futbol
  => Adorno Yüz Yaşında
  => Theodor Adorno: Kültür Endüstrisini Yeniden Düsünürken
  => ADORNO'NUN KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ KAVRAMI ÜZERİNE
  => ADORNO’NUN KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ KAVRAMI ÜZERİNE
  => Frankfurt Okulu
  => TARİHİ MADDECİLİK VE KAPİTALİZM - ÖNCESİ TOPLUMLARASYA TOPLUMU - FEODALİTE Asaf Savaş AKAT
  => POSTMODERNİZM GEÇ KAPİTALİZMİN KÜLTÜREL MANTIĞI
  => Postmodernizm Ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı 2
  => Postmodernizm Ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı 3
  => DİMİTRİ KANTEMİR'İN DOĞUBİLİM ARAŞTIRMALARINA KATKISI Georges Cioranesco
  => DİMİTRİ KANTEMİR'İN DOĞUBİLİM ARAŞTIRMALARINA KATKISI Georges Cioranesco 2
  => II. MEŞRUTİYET'TE SOLİDARİST DÜŞÜNCE: HALKÇILIK Zafer Toprak
  => II. MEŞRUTİYET'TE SOLİDARİST DÜŞÜNCE: HALKÇILIK Zafer Toprak 2
  => Türkoloji Araştırmaları Makaleler Veritabanı
  => Yeni Makaleler
  => Türkoloji Araştırmaları Dergisi
  => Türkoloji Makaleleri
  => ŞAİR DUYARLILIĞI Afşar TİMUÇİN
  => Yazılar.....
  => SEÇME YAZILAR
  => EDEBİYAT Tez / Makale / Kitap ara
  => Orhan Pamuk: Babamın bavulu Nobel konuşması
  => PiVOLKA'da Çıkan Yazılar
  => Amin Maalouf Üstüne
  => Öykünün Yüzyılı /Feridun ANDAÇ
  => Cumhuriyet Dönemi Türk Felsefesinde Bir Hareket Noktası Olarak Teoman Duralı-oktay taftalı
  => Sofist Bilgeliğin "Empirist" Dayanakları Üzerine 0.TAFTALI
  => Birlik ve Liderlik Hayalleri O.TAFTALI
  => Eğitilemeyen Bir Varlık Olarak İnsan O.TAFTALI
  => Çağdaş Bir Tarım Toplumuna Doğru O.TAFTALI
  => Sosyo-Politik Bağlamda Bir Dekadans Olarak Bilgi Toplumu O.TAFTALI
  => Aşkla Varolan Hayatlar O.TAFTALI
  => Batı Medeniyetinin Mutsuz Çocuğu Entelektüel O.TAFTALI
  => Nihat Genç Yazıları
  => Batılı Tarih Bilimi ve Tarihin Mantığı
  => Bir Hayat Alanı Olarak Aile O.TAFTALI
  => Bir Savaşın Kavramları Üzerine
  => Çalışma ve Erdem Kavramları Arasındaki İlgi Üzerine O.TAFTALI
  => Değer Üreten Hayatlar
  => Doğu'nun Hayal Ülkesi O.TAFTALI
  => Dostlukla Yükselen Hayatlar O.TAFTALI
  => Şiirimizin Hazin Sonu O. TAFTALI
  => Soğuk ve Sıcak Hayatlar OKTAY TAFTALI
  => Yalanın Fenomenolojisi O. TAFTALI
  => Günümüzde Medya Kılavuzluğu - Günümüzde Medya Kılavuzluğu
  => Ermeni Meselesinin Kökenini Batının Irkçılığında Aramak Lazım Prof. Dr. Türkkaya Ataöv
  => Osmanlı’dan Lozan’a Musul-Kerkük
  => “Sözümü Tutamadım, Artık Yaşayamam” Turhan Feyizoğlu
  => Gerilla Mustafa Kemal ve Türk Yurtsever Kurtuluş Hareketi Turhan Feyizoğlu"
  => SİYASİ TARİH YAZILARI -YEREL TARİH YAZILARI
  => Yazarlar - yazılar
  => TÜRKİYE’DE MUHAFAZAKÂRLIĞIN DÜŞÜNSEL - SİYASAL TEMELLERİ
  => yazılar 1
  => yazılar2
  => türk dünyası
  => Derin devlet
  => YAZILAR,
  => SOSYOLOJİ.
  => YAZILAR,,.
  => TANZİMAT DÖNEMİ
  => İdealizm-Realizm
  => Cemil Meriç..
  => ilhan berk
  => NİYAZİ BERKES’İN TÜRK KİTLE İLETİŞİM TARİHİNE KATKILARI
  => yazılar.
  => yazılar..
  => yazılar,
  => yazılar,,
  => yazılar.,
  => YAZILAR.
  => YAZILAR..
  => YAZILAR-
  => YAZILAR-,
  => yazılar.1
  => y.1
  => y.2
  => y.3
  => y.4
  => y.5
  => y.6
  => y.7
  => y.8
  => y.9
  => y.10
  => y.11
  => y.12
  => y.13
  => y.14
  => y.15
  => y.16
  => y.17
  => y.18
  => y.19
  => y.20
  => y.21
  => y.22
  => y.23
  => y.24
  => y.25
  => y.30
  => y.31
  => y.32
  => y.33
  => y.34
  => y.35
  => y.36
  => y.37
  => y,38
  => y.39
  => y.40
  => y.41
  => y.42
  => y.43
  => y.44
  => y.45
  => y.46
  => y.47
  => İnsan-Mekan İlişkileri
  => SANAT VE ELEŞTİRİ
  => Türkiye’de olumsuz Pierre Loti eleştirileri
  => TÜRKiYE’DE MODERN EDEBİYAT ELEŞTİRİSİ
  => ATATÜRK,
  => MAKALELER:
  => MAKALELER,
  => yz
  => yz1
  => yz2
  => yz3
  => yz4
  => yz5
  => yz6
  => yz7
  => yz8
  => FRIEDRICH NIETZSCHE’NİN TARİH ANLAYIŞI
  => Edebiyat Nedir?
  => YM1
  => YM2
  => YM3
  => YM4
  => YM7
  => YM8
  => YM9
  => İbn Battûta’da “Ahı” Kelimesi ve Anadolu
  => Simone de Beauvoir: Abjeksiyon ve Eros Etiği
  => Toplumsal Cinsiyet Düzenlemeleri
  => Psikanalitik ve Post-Yapısalcı Feminizm ve Deleuze
  => Tarihsel Bir Perspektif Üzerinden İroni Tür ve Tekniklerinin Gelişimi ve Bazı Uygulama Örnekleri Tarihi Gelişim
  => İroni ve Melankoli*
  => İroni, Nostalji ve Postmodern
  => “Daha İyi Anlamak İçin Daha Fazla Açıklamak” İsteyen Bir Yorumbilimci: Paul Ricœur
  => Kendi (Paul Ricœur Üstüne)
  => Sersemleşme Okulu
  => Osmanlı ve Avrupa Arasındaki Karşılıklı Etkileşimde Etnomaskeleme
  => Antik Yunan Tragedyasının Metafiziği
  => Sonbahar Mitosu: Tragedya*
  => Ayrışma, Çatışma ve Fanatizm
  => Fanatizm İlkelliktir
  => Tuhaf Bir Çocuk
  => Huzursuz
  => Benjamin’in Mistisizmine “Üç Yönlü Yol”
  => Renan, Irk ve Millet
  => Varlık, Benlik, Hatırlayış ve Unutuş Üzerine
  => Hangi Kilidin, Hangi Anahtarı?
  => Romanda Tarih
  => Bugün Psikanalizi Tartışmak
  => Kültürde Bakış
  => 1930 Goethe Ödülü Dolayısıyla Frankfurt Goethe Evi’nde Konuşma
  => Jacques Derrida ve Konukseverlik Sorusu
  => Metafiziğin Kalesi Hakkında Düşünmek
  => Hakların İadesi
  => Modern Etiğin İki Temel Direği Agnes Heller
  => Ezoterizme Genel Bir Giriş
  => Turnanın Semahı, Ezoterizmin Zamanı: Bektaşi ve Alevi Zaman Kavrayışla
  => Yeni sayfanın başlığı
  => Ulus-Ötesinden Hukuka Bakmak: Jürgen Habermas
  => Yeni Perspektifler Gerçeğin Çölüne Hoşgeldiniz
  => Orlan: Kırılan Ten Kubilay Akman
  => Pusudaki Ten, Vice Versa
  => Cimri ve Çöp Arasındaki Güçlü İlişki Üzerine
  => Demokrasi Kavramı Üzerine Hayli Spekülatif Bir İrdeleme
  => Benim Çöp Bayramım
  => Kamu Yeniden Kurulurken Kadınlara Ne Olacak?
  => Sonsuzluğun Sınırında: Immanuel Kant
  => Kant ve Üniversite İdeası
  => İki Yüzüncü Ölüm Yıldönümünde: Immanuel Kant ve Kantçılık
  => Kant ve Yeni Kantçılık
  => Otuz Beşinci Gece: Ruh, Can, Hayat, Ölüm, Akıl ve Öte Dünya Üzerine1
  => Ölüm Üzerine Tıbbi Çeşitlemeler
  => Ölüme Karşı Ölüm
  => Avrupa İçin Yeni Bir Ethos Üzerine Düşünceler
  => Avrupa ve Ötekileri
  => Sûfî Şiirinin Poetikası
  => Byron ve Romantiklik
  => Kötülük Toplumu ve Biçimin Muhalefeti
  => Balkanlar: Metaforların Çarpıştığı Bir Savaş Alanı
  => Badiou: Etik Üzerine
  => “Semen est Sanguis" Yahudilikte ve Hıristiyanlıkta Kan
  => Âdet Kanaması Tecrübesi: Sınırlar ve Ufuklar
  => Said ve Saidciler ya da Üçüncü Dünya Entelektüel Terörizmi
  => Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken
  => Adorno ve Tanrının Adı
  => Kant, Adorno ve Estetiğin Toplumsal Geçişsizliği
  => Adorno ve Berg
  => İbn Battûta Seyahatnamesi
  => Irak Savaşı ve Sivil Etkinlikler
  => Yamalı Çelişkiler Semti: Saraybosna'dan Yenibosna'ya
  => Halkla Birlikte Bir Çağdaş Kent Söylemi Üzerine
  => Yeni Dünya Düzeninin Sonu?
  => Selçuklular Anadolu’da
  => Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubâd Dönemine (1220-1237) Bir Bakış
  => 13. Yüzyılın Başında Anadolu’da Ticaret
  => Selçuklular Döneminde Anadolu’da Felsefe ve Bilim (Bir Giriş)
  => Nietzsche ve ‘Akla’ İsyan
  => Bizans Manastır Sistemine Giriş
  => Öğrenci Radikalizmi Üzerine Düşünceler
  => 1968’i Yargılamak ya da 68 Kuşağına Mersiye
  => “Gelecekte İnsanlara Çok Güzel Görüneceğiz”
  => Nevroz, Psikoz ve Sapkınlık
  => Üniversitede Psikanaliz Öğretmeli miyiz? Sigmund Freud
  => Psikanalist Kimdir?
  => Nerelisiniz?
  => Irak’a Kant Çıkarması
  => Bizans Şaşırtıyor
  => 12 eylül dosyası
  => FETHİ NACİ: Cesur, Gerçekçi Ve Halkçı... İzzet Harun Akçay
  => SON OKUDUKLARIM- İzzet Harun Akçay
  => Sabahın yalnız kuşları-İzzet Harun Akçay
  => Bir Portre - Cahit Sıtkı TARANCI - Şükran KURDAKUL
  => ŞİİR NEDİR? Cahit Sıtkı TARANCI
  => Afşar TİMUÇİN - Şair Duyarlığı
  => Ahmet KÖKLÜGİLLER - Karacaoğlan'ın Yaşamı ve Şiirleri
  => Atilla ÖZKIRIMLI - Dadaloğlu ve Çevresi
  => Aysıt TANSEL - Metin Eloğlu
  ARAŞTIRMA-İNCELEME
  SÖYLEŞİ
  DENEME
  ATTİLA İLHAN
  ATTİLA İLHAN-KÖŞE YAZILARI
  E-KİTAP
  ANSİKLOPEDİK
  SATRANÇ VİDEO DERSLERİ DÖKÜMANLAR
  SATRANÇ OYNA
  ŞİİR
  DİL ANLATIM TÜRK EDEBİYATI - LİSE KAYNAK
  EDEBİYAT RADYO
  EDEBİYATIMIZDA ŞİİR ROMAN ÖYKÜ (dinle)
  100 TEMEL ESER (dinle)
  100 TÜRK EDEBİYATÇISI (dinle)
  SESLİ KİTAPLAR
  FOTOĞRAF ÇILIK
  E-DEVLET
  EĞİTİM YÖNETİMİ DENETİMİ
  RADYO TİYATROSU
  ÖĞRETMEN KAYNAK
  EDEBİYAT TV
  SÖYLEŞİLER - BELGESELLER TV
  RADYO KLASİK
  TÜRKÜLER
  GAZETELER MANŞETLER
  ÖYKÜ ANTOLOJİSİ
  DERGİLER - KİTAPLAR - KÜTÜPHANELER
  E-DERGİ
  KİM KİMDİR BİYOGRAFİLER
  ZİYARETÇİ DEFTERİ
  İLETİŞİM
  EDEBİYAT OKYANUS
Bizans Şaşırtıyor
Bizans Şaşırtıyor
Orhan Duru


 

Ne yazık ki, Bizans tarihine yeterince önem vermiyoruz. Oysa bir bakıma Bizans’ın mirasçısı sayılırız. Bu topraklarda yaşayan eski kültürlerin, uygarlıkların nasıl mirasçısıysak, nasıl onları da benimsemeye ve sahiplenmeye çalışıyorsak, aynı eğilimi Bizans üzerinde de göstermeliyiz. Bugünkü kimliğimizi daha iyi anlamak istiyorsak Bizans’a, onun tarihin derinliklerinde kalmış toplumsal ve yönetsel yaşamına daha çok eğilmeliyiz. Bizans bizim dikey tarihimizin büyük bir parçası sayılır. Bundan kaçınamayız. Kendimizi ve tarihimizi gerçekçi bir biçimde değerlendirmenin yollarından biri de hiç kuşkusuz Bizans’tan geçiyor. Bunu söylemekle kendi kimliğimize, yurdumuzun bütünlüğüne bir darbe vurulmuş olabileceği biçimindeki görüşlere katılmıyorum. Daha da ileri giderek Bizans’ı bizlerin, aydınlarımızın ve bilginlerimizin herkesten daha iyi anlayabileceğini söylemek istiyorum. Bizans’a daha çok önem vermekle hem kendi tarihimize yepyeni sayfalar açabiliriz, hem de Bizans araştırmalarına uluslararası düzeyde katkıda bulunabiliriz. Birçoklarının yaptığı gibi, Bizans’ı ve bu uygarlığın kalıtlarını yok saymak ise bize bir şey kazandırmaz.
Bir İstanbul belediye başkanının kalkıp surları onarmak yerine yıktırmak gerektiğini öne sürmesi ancak bilgisizlikle açıklanabilir, üstelik kendi tarihsel geleneklerimize de aykırı olur. Osmanlı döneminde İstanbul surlarının nasıl onarıldığını Evliya Çelebi’den okurken, bir siyasetçinin çağımızda bu yıkımı aklına getirebilmesi ne kadar gerilediğimizin bir göstergesi olarak algılanabilir ancak.
Osmanlı’nın ya da ondan önce Selçuklu’nun kafasında bir Bizans kompleksi yoktu. Öylesine yoktu ki, İstanbul’un eski adı olan Konstantinopolis’ten bozma Konstantiniye adı kullanılmıştı yüzyıllarca. Böyle olduğu halde daha birkaç yıl önce, Cüneyt Ayral Konstantiniye Haberleri adıyla bir gazete yayımladığında, salt adından dolayı gerici ve tutucu çevreler yaygarayı basmıştı. Bu yaygara üzerine yetkililerden de baskı gelmişti bu gazeteye, adını değiştirmesi için. Oysa Osmanlı o kadar aldırmıyordu ki bu gibi şeylere, Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u aldığında Fener Patrikliği’nin yaşamasına izin vermişti. Doğal olarak tarihin akışı içinde bir komşu devletin megalo idea saplantısı ile başlattığı saldırganlığın getirdiği tepkiler, bu komşu devletle aramızın bozulduğu dönemlerde, Bizans’a bakışın da değişiklik göstermesine neden oldu. Ama Atatürk öncülüğünde Ayasofya’nın müze haline dönüştürülmesi ve Kariye Camisi’nin mozaiklerinin ortaya çıkarılması, Cumhuriyet Türkiyesi’nin tüm çağdaş dünyaya verdiği bir uygarlık dersi, Bizans’a komplekssiz bakışın örnekleri olarak değerlendirilebilir. Bu davranışlar ülkemize saygınlık kazandırdı. Bizans’ı yok saymanın, Bizans kalıntılarını görmezden gelmenin anlamsızlığı da böylece daha iyi ortaya çıkıyor.
Şunu da belirtmek gerekiyor: Batılı tarihçiler de yıllarca Bizans’a yeteri kadar önem vermediler. Ya da Bizans tarihini anlatırken yansız davranmayıp kendi kafalarına uygun imgeler yarattılar. Örneğin Fransız ve İtalyan tarihçileri, belki Katolik olmalarının etkisiyle Bizans’a bir entrika yuvası gibi baktılar. Bizans’ın Ortodoks inancında oluşu da belki etken oldu buna. 4. Haçlı Seferi’nde İstanbul’un Haçlılarca yağma edilişinin sorumluluğunu böylece üzerlerinden atmak istediler belki de. Kuşkusuz Haçlı Seferleri’ne katılan Katolik şövalyelerin çoğu ve Batı’dan gelen aç gözlü insanlar, Bizans toplumunu gerçek bir Hıristiyan toplumu olarak görmediler. Neredeyse Müslümanlık gibi kendilerine uzak bir inançta saydılar işlerine geldiğinde. Oysa Bizanslılar kendilerini hem gerçek Hıristiyan, hem de Roma İmparatorluğu’nun varisi sayıyorlardı. Kendilerine Romalı diyorlardı. Rum adı da oradan kaynaklanıyor. Bu durumda Bizanslılar da hiç hoşlanmadılar Haçlılardan. Bunu imparator ailesinden gelen ünlü Bizans kadın tarihçisi Anna Komnena da pek açık olarak belirtiyor Aleksiad adlı kitabında.
Bizans tarihi üzerinde en çok duranlar Slav tarihçileri oldu. Bunlardan en ünlüsü tarihçi Vasiliev’dir. Onu Sırp tarihçisi Ostrogorsky izler. Ama her ikisi de Slav gözüyle bakar Bizans tarihine. Onların yazdıklarında bir çeşit pan-Ortodoks, pan-Slav bir yaklaşım sezer gibi oluruz. Daha sonraki dönemlerde Steven Runciman gibi daha yansız tarihçiler de çıktı. Bunlara Stefanos Yerasimos gibi tarihçileri de ekleyebiliriz. Irene Melikoff ise, Türk kaynakları ile Bizans kaynaklarını karşılaştıran ilginç incelemeler yayımladı. Türkiye’deki Bizansçılar arasında Semavi Eyice’yi sayabiliriz. Reşat Işıltan ile Işın Demirkent Bizans tarihlerini Türkçeye kazandırmak için büyük uğraş verdiler. Çalışmalarını bugün de sürdürüyorlar.
Bizans tarihi, Bizans kültürü ve uygarlığı neden önemli bizim için? Bu soruyu kolayca yanıtlayabiliriz. Türkler ve Bizanslılar yüzyıllar boyunca yan yana yaşadılar. Kendi çıkarlarına uygun olunca anlaşmalar yaptılar, zaman zaman  anlaşmaları bozarak kılıçlarına sarıldılar. Bu arada Türklerle Bizanslılar arasında kültür alışverişi oldu ister istemez. Bizans’ın kimi gelenekleri Selçuklulara, daha sonra gelen Osmanlı’ya geçti. İstanbul’un fethinden sonra Türkler bir anlamda Bizans’ın imparatorluk görevini üstlendiler. Bizans’ın eski topraklarını ele geçirdiler. Batı’ya doğru ilerlediler. Otranto’dan İtalya’ya bile çıkartma yaptılar.
Bizim tarihçilerimiz Bizans’la Türklerin ilişkilerini 1071 tarihindeki Malazgirt Savaşı ile başlatırlar. Oysa bu ilişkiler çok daha eskilere, 6. yüzyıla kadar gidiyor. İlk bağlantı “İpek Yolu” nedeniyle kuruluyor. Bizans o dönemde Çin’den ipek getirtiyor, bunu işleyip Batı’ya satıyor. İpek yapımının sırrını Çinliler ellerinde bulunduruyor. İpek Yolu’ndan kervanlarla taşınan ipek, Bizans’ta imparatorların tekelinde bulunan tezgâhlarda işlenerek kumaş haline getiriliyor. Eski çağların en kıymetli malı böylece ortaya çıkıyor. Bizanslılar, İran’a o dönemde egemen olan Sasanilerle araları bozulunca, İpek Yolu’nu güvence altına almak için, Orta Asya Türkleriyle ilişki kuruyorlar ve karşılıklı elçiler gönderiyorlar. 568 yılında Göktürk hakanı İstemi Han Bizans’a, başında Maniakh adında birinin bulunduğu bir elçilik heyeti gönderiyor. Herhalde bu elçi ile ipek ticareti ele alınıyor. Bu arada Hunlar da kuzeyden ve Balkanlar üzerinden Bizans surlarının önüne kadar geliyorlar. İustinianos döneminde Bizans’ta Hun biçimi saçları uzatmak moda oluyor gençler arasında. Bunlar İslamiyet öncesi ilk ilişkiler.
Daha sonraki yüzyıllarda İslamiyetin doğuşuna ve İslam devletlerinin Bizans aleyhine genişlemesine tanıklık ediyoruz. Emeviler ve Abbasiler döneminde İslam orduları birkaç kez Bizans surlarına kadar dayanıyorlar. Bu orduların içinde Türkler de var kuşkusuz. Dolayısıyla Türklerin Bizans’la tanışması Malazgirt öncesine gidiyor. Malazgirt öncesinde Bizans ordusunda komutanlık yapan ve önemli başarıları olan Georgios Maniakes’in Türk asıllı olduğunu Bizans tarihçilerinden öğreniyoruz. Örneğin Psellos, Khronographia’sında Maniakes’in güçlü bir komutan olduğunu ve bir kez imparatora isyan edişi de dahil, başından geçenleri uzun uzun anlatıyor. Maniakes’in korkusuzluğu ve askerlik alanındaki ustalığı Bizans’ta bir efsane oluyor. Çeşitli çekememezlik ve komplolar sonunda Bizans’a isyan edip ordusuyla Trakya’ya geldiğinde, Bizans ordusuyla savaşa girmeden önce askerleri onu imparator ilan ediyor. Savaş sırasında beklenmedik biçimde bir okla yaralanıp ölüyor. Ölmeseydi, belki de Bizans tahtında Türk soyundan gelme bir imparator görecektik.
Malazgirt Savaşı da aslında Büyük Selçuklu sultanı Alparslan açısından bir fetih savaşı değil, bir savunma savaşı. Bizanslıların kendi topraklarına saldırısını önlemek için yapılan bir savaş. Bunu savaşın sonuçlarından öğreniyoruz. Bizans ordusu bozguna uğruyor ve İmparator Romanos Diogenes tutsak düşüyor. Alparslan onu bir imparatora yakışır biçimde ağırlıyor ve bir barış anlaşması yaptıktan sonra yanına asker vererek tahtına yeniden otursun diye Bizans topraklarına geri gönderiyor. Diogenes öldü diye tahtı ele geçirenler onu Amasya’da ele geçiriyor ve gözlerine mil çekip İstanbul’da zindana atıyor. Bu da Diogenes’in acıklı sonu oluyor. Ama bu olayda ne görüyoruz: Türklerle Bizans arasında ilk savaş ve ilk barış birbiri ardından geliyor. Bunun benzerlerini daha sonra da görüyoruz. Evet, Malazgirt’te bir de barış anlaşması imzalanıyor, ancak Türkler aradan on yıl geçmeden Üsküdar’a kadar dayanıyor. İznik’i ele geçirip Bizans’ın yanı başında bir üs oluşturuyorlar ve 16 yıl burada kalıyorlar.
Bu arada Bizans’la ilişkiler gittikçe ilginçleşiyor. Bir ara Bizans ordusunda paralı asker olarak bulunan Roussel de Baileul adındaki Norman, imparatora isyan edip Anadolu’yu talan ediyor. Bu isyanı bastırmak için sonradan imparator olacak olan Aleksis Komnenos gönderiliyor. Komnenos, Alparslan’ın oğlu Tutuş’a haber gönderip, “Senin sultanın ile benim imparatorum dosttur” diyerek Roussel’i birlikte yakalamalarını, bunu yaparsa paralar vereceğini söylüyor ve aralarında bir anlaşma yapıyorlar. Tutuş, Roussel’i yakalayıp Komnenos’a teslim ediyor ve böylece Bizans Türkler’in yardımıyla bir başbelasından kurtuluyor.
Bizans tarihçilerinden ayrıca, Türk birliklerinin Bizans ordusuyla birlikte seferlere katıldığını, önemli başarılar elde ettiğini, Bizans ordusunda paralı Türk askerleri bulunduğunu öğreniyoruz. Örneğin Aleksios Komnenos’un imparatorluğu döneminde, Arnavutluk’ta bugünkü Draç kentine çıkarma yapan Normanlara karşı yürüttüğü savaşlarda Türk süvarilerini de kullanıyor. Yıl 1082-1083. Malazgirt’in üzerinden on yıl geçmiş neredeyse. Ayrıca o dönemde Arnavutluk’a yakın Ohri kentinde yerleşik Türklerin bulunduğunu da öğreniyoruz. Bu dönemde Aleksios Komnenos bir yandan da Üsküdar’a kadar gelmiş olan Türkleri geri püskürtmek için eline geçen fırsatları kaçırmıyor; o başka. Örneğin ilk gelen Haçlıları Bizans’a sokmadan Anadolu’ya geçirerek Türklerin ele geçirdiği toprakları geri almak için elinden geleni yapıyor. İzmir’de yerleşen ve büyük bir donanma kuran Çaka Bey’i ortadan kaldırmak için Selçuklu sultanı Kılıçarslan’ı kullanıyor. Çaka Bey’in Bizans’a değil de Kılıçarslan’ın tahtına göz diktiğini söyleyerek onu kandırıyor. Kılıçarslan da, kızıyla evli olduğu halde Çaka Bey’i yok ediyor.
İlk Haçlı Seferi’nde Haçlılar, o sırada Türklerin elinde bulunan İznik’e göz dikiyorlar. İznik kendini savunuyor. Bizanslılar Türklere haber göndererek Haçlılar yerine kendilerini İznik içine alırlarsa kurtulacaklarını söylüyorlar. Türkler bunu kabul edince, İznik yeniden Bizans’a geçmiş oluyor. Bu arada Bizanslıların eline geçen bir Türk çocuğu Aleksios Komnenos tarafından aynı yaştaki oğluna oyun arkadaşlığı etsin diye Bizans sarayına alınıyor. İoannes Aksukhos adı verilen bu çocuk sonradan saray halkının beğenisini kazanıyor. Oyun arkadaşı İoannes, Komnenos imparator olunca kara kuvvetleri komutanlığına getiriliyor. Bizanslı tarihçi Khoniates bu kişinin çok sevilip sayıldığını, savaşlardaki başarıları kadar hayırlı işler de yaptığını uzun uzun anlatıyor.
Türklerle Bizanslılar arasında zaman zaman din değiştirmeler de oluyor. Bizanslılar kendi saflarına katılan kimi Türkleri vaftiz edip onlardan yararlanıyor. Bu arada Türk saflarına katılanlar da oluyor. Örneğin 1139 yılında, Manuel Komnenos’un imparatorluğu döneminde, Niksar önlerinde Türklerle yapılan bir savaş sırasında imparatorun yeğeni İoannes kendi atı bir başkasına verildi diye kızıyor, başka bir ata binerek Türklere yaklaşıp mızrağını ters çevirip miğferini çıkararak onların tarafına geçiyor. İoannes sonradan din değiştirip Konya sultanının kızlarından biri ile evleniyor.
Selçuklu Devleti’nde Mesud’un ölümünden sonra üç kardeş arasında anlaşmazlık ve savaş çıktığında bundan yararlanmak isteyen Manuel Komnenos, Konya tahtına oturan II. Kılıçarslan’ı İstanbul’a çağırıyor. Yıl 1161. Kılıçarslan’ı olağanüstü bir biçimde ağırlıyor. Ona çok değerli armağanlar veriyor. Amacı, kardeşleriyle kavgalı olan Kılıçarslan’ın elinden Kayseri ve Sivas’ı almak. Ayrıca Selçuklu Devleti’ni zayıflatmak. Gerçekten de bir barış dönemi başlıyor. Ama kısa sürüyor bu dönem. 1176 yılında Manuel Komnenos’la II. Kılıçarslan’ın orduları Myriokephalon’da karşılaşıyorlar. Bu savaşta II. Kılıçarslan büyük bir başarı sağlıyor ve bu Türkler için asıl Malazgirt sayılıyor. Bu savaşla, Anadolu’da Türklerin egemenliği kesinleşiyor. Bizans İmparatorluğu İstanbul ve çevresiyle Balkanlar’daki topraklarına sıkışmış olarak kalıyor.
Daha sonraki yıllarda da, örneğin Selçuklu Devleti’nin yıkılıp Anadolu’da Beylikler döneminin başladığı 14. yüzyılda da, Aydınoğlu Umur Bey’in zaman zaman Latinlere karşı Bizans’la işbirliği yaptığını, giderek Bizans’taki taht kavgalarına bile karıştığını biliyoruz. Bu durum ile savaş ve barış dönemleri 1453 yılına, İstanbul’un Türklerce kesin olarak ele geçirilmesine kadar sürüyor.
Verdiğim bu örnekler bizim tarihçilerimizin genelde görmezden geldiği bir iç içeliği sergiliyor ve Bizans’ın tarihimiz açısından önemini vurguluyor. Üstelik, benzerliklere de dikkatimizi çekiyor; Bizans’ın jeopolitik durumu sürekli savaşlar içinde yaşamasını ve ayakta kalmasını zorunlu kılıyor. Bu nedenle Bizans tarihine baktığımızda genellikle başarılı komutanların sonradan imparatorluk tahtına oturduğunu görüyoruz. İmparatorluğun iç yaşamı da sürekli acımasız iktidar ve inanç kavgaları, komplolar ve darbelerle geçiyor. Bu bunalımlarda da benzerlikler buluyoruz. Bunları en azından ders alınabilecek örnekler olarak ele alabiliriz.
Bu arada iç içelik ve benzerlikler açısından, devlet ve saray yapısı, yönetim, kültür, inanç, ekonomi, mimari ve toplum yaşamı bakımından başka örnekler bulunabilir. Daha geçen yüzyılın ortalarına kadar Türkçe konuşan ve kiliselerinde Türkçe ibadet eden, giderek Türkçe romanlar bile yazan ve kendilerine “Karamanlı” adı verilen Anadolu Rumlarının etnik kökenleri de araştırılabilir.
Milattan önce 339 yılında, daha küçücük bir kentken, Bizans’ın kestirdiği paraların bir yüzünde ay-yıldız simgesi bulunması da ilginç bir rastlantı değil mi?


İLETİŞİM edebiyatokyanus@gmail.com  
   
edebiyatokyanus 640478 ziyaretçi (1178052 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol