edebiyatokyanus
İÇERİK  
  ANA SAYFA
  YAZILAR
  => Attila İlhan Şiiri-DoDoç.Dr. Yakup ÇELİK
  => Bunalım Edebiyatı ve Modernizmin Sorunları-Svetlana Uturgauri
  => Karagöz'e Ezgi-Satı Erişen
  => Orta Oyunu Eksikliği-Nihal Türkmen
  => Orta Oyunu ve Karagöz-Nihal Türkmen
  => Dilin Yapısı ve Toplumun Yapısı-Emile Benveniste
  => Türkçe Metinlerde Bağdaşıklık ve Tutarlılık-İrem Onursal
  => Asansörle Yükseltilmek İstenen Çukurlar-Can Yücel
  => KÜLTÜR VE ÖTESİ-Cemil MERİÇ
  => Türkoloji-Cemil MERİÇ
  => Tevfik Fikret ve Batı Retoriği-Rıza Filizok
  => Estetik tarihimize bir bakış-Arslan Kaynardağ
  => MÜRSEL MECAZ-Rıza FİLİZOK
  => Başlıca Dil Bilimi Akımları-Prof.Dr. Rıza FİLİZOK
  => ZİYA OSMAN SABA’NIN NEFES ALMAK ADLI ŞİİR KİTABINDA -Yrd. Doç. Dr. Safiye AKDENİZ
  => HİKAYE VE ROMANDA “ANLATICI”YA GÖRE METİN TİPLERİ, - Yard. Doç. Dr. Safiye AKDENİZ
  => GÖSTERGEBİLİM-Yard. Doç. Dr. Mustafa Ö Z S A R I
  => TÜRKİYE'NİN ÖNEMİ-Emre Kongar
  => KÜRESELLEŞME VE KÜLTÜREL FARKLILIKLAR ÇERÇEVESİNDE ULUSAL KÜLTÜR-Prof. Dr. Emre Kongar
  => TÜRKİYE'NİN KÜLTÜREL ÖZ-ANLAYIŞI: AVRUPA BİRLİĞİ İÇİN BİR ZENGİNLİK-Emre Kongar
  => BARIŞ KÜLTÜRÜ VE DEMOKRASİ-EMRE KONGAR
  => GOP NEYİ AMAÇLIYOR, NEYİ GERÇEKLEŞTİREBİLİR-EMRE KONGAR
  => YENİ EMPERYALİZM, HUNTINGTON VE ELEŞTİRİSİ-Emre Kongar
  => KÜRESELLEŞME BAĞLAMINDA TÜRKİYE-Emre KONGAR
  => DEMOKRASİ KÜLTÜRÜ SORUNLARI-Emre Kongar
  => AVRUPA BİRLİĞİ'NE "ONURLU VE BAŞI DİK" GİRİŞ NE DEMEK-Emre Kongar
  => TOPLUMSAL VE SİYASAL GELİŞMEMİZİ ETKİLEYEN MARKALAR-Emre Kongar
  => KÜRESELLEŞME, MİKRO MİLLİYETÇİLİK, ÇOK KÜLTÜRLÜLÜK, ANAYASAL VATANDAŞLIK-Emre KONGAR
  => NİYAZİ BERKES'DE ÇAĞDAŞLAŞMA KAVRAMI-Emre KONGAR
  => KEMAL TAHİR-Hilm Yavuz
  => OYUNLARIM ÜSTÜNE-Nazım Hikmet
  => OYUN YAZARI OLARAK-Ataol Behramoğlu
  => POPÜLER EDEBİYAT- M. Orhan OKAY
  => HER SÖZ BİR ŞEY SÖYLER-Feyza HEPÇİLİGİRLER
  => Tiyatronun Kökeni, Ritüel ve Mitoslar
  => ROMANDA KURMACA VE GERÇEKLİK
  => Fuzûlî’nin Hikaye-i Leylâ ve Mecnun’u
  => SEZAİ KARAKOÇ ve HİS “;KAR ŞİİRİ”;-Selami Ece
  => İSTANBUL’UN AHMED MİDHAT EFENDİNİN ROMANLARINA TESİRİ
  => AHMET MİDHAT’A ATFEDİLEN BİR ESER: “HÜKM-İ DİL” VE MANASTIRLI MEHMET RIFAT
  => CEZMİ ÜZERİNE BAZI DÜŞÜNCELER
  => "EDEBİYATEĞİTİMİ"NDE "EDEBÎ METİN"İN YERİ VE ANLAMI
  => Mustafa Kutlu ve Rüzgârlı Pazar
  => BİR BİLİM ADAMININ ROMANI” ÜZERİNE GEÇİKMİŞ BİR TAHLİL
  => ÖLÜMÜNÜN 50. YIL DÖNÜMÜNDE
  => “MİT”TEN “MODERN HİKÂYE” “HİKÂYE”NİN SERGÜZEŞTİ
  => EDEBİYAT DİLİ/EDEBÎ DİL
  => BİR NESLİN VEYA BİR ŞAİRİN ROMANI: MÂİ VE SİYAH
  => İSTİKLÂL MARŞI’NIN TAHLİLİ
  => CAHİT KÜLEBİ
  => TEVFİK FİKRET’İN ŞİİRLERİNDE TRAJİK DURUM
  => MEHMED RAUF’UN ANILARI yahut EDEBÎ HATIRALARIN YAYIMI ÜZERİNE BİR DENEME
  => MEÇHUL BİR AŞKIN SON NAĞMELERİ: TEVFİK FİKRET’İN “TESADÜF” ŞİİRLERİ / YARD. DOÇ. DR. NURİ SAĞLAM
  => Tarihsel Romanın Eğitimsel İşlevi
  => ALIMLAMA ESTETİĞİ VE EDEBİYAT ÖĞRETİMİ1
  => Tanzimat Dönemi Oyun Yazarliginda Batililasma
  => SİNEMA VE EDEBİYAT TÜRLERİ
  => EDEBİYAT EĞİTİMİ, ESTETİK BİR HAZZIN EDİNİMİ
  => EDEBÎ TENKİT
  => ADALET AĞAOĞLU’NUN DAR ZAMANLAR ÜÇLEMESİNDE KİMLİK SORUNU
  => Halit Ziya ve Mehmet Rauf'un hayatları ile romanları
  => YAZIN VE GERÇEKLİK
  => MİLLÎ EDEBİYAT
  => HECE-ARUZ TARTIŞMASI/ Arş.Gör.Oğuzhan
  => AHMET HAŞİM’İN ŞİİRLERİNDE ATEŞİN DİLİ / ARŞ. GÖR. VEYSEL ŞAHİN
  => ROMAN TEKNİĞİ BAKIMINDAN YABAN
  => TANZİMATTAN GÜNÜMÜZE COCUK EDEBİYATI
  => KADIN VE EDEBİYAT
  => Şiirin Temel Özellikleri-Christopher Caudwell
  => EDEBİYAT EĞİTİMİ: HERMENEUTİK BİR YAKLAŞIM Vefa TAŞDELEN
  => VOLTAİRE VE ROUSSEAU ETRAFINDA AYDINLANMA ÇAĞI FRANSIZ YAZINI
  => TÜRKİYE’DE ULUSAL KÜLTÜR TARTIŞMALARI BAĞLAMINDA ÇAĞDAŞ UYGARLIK SORUNU
  => EDEBİYATIN DİLİ ÜZERİNE
  => TARİHİN SINIFLANDIRILMASI
  => Türk Milletini Uyandıran Adam: Attila İlhan
  => EDEBİYAT DERSLERİNİN İÇERİĞİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ KONUSUNDA
  => "Yalancı şöhretlerin Gerçek Yüzünü Ortaya Koydum"-Hilmi Yavuz
  => AVRUPA BİRLİĞİNİ YARATAN NEDENLER VE TÜRKİYE Metin AYDOĞAN
  => DİVAN ŞİİRİYLE HALK ŞİİRİNDE ORTAK BİR SÖYLEYİŞ BİÇİMİ
  => divan şiirindeki sevgili tipini alaya alan bir roman
  => ALIMLAMA ESTETİĞİ VE EDEBİYAT ÖĞRETİMİ
  => BAĞLANMA VE ÇELİŞKİ
  => Antik Çağ’da Tarih Yazmak
  => TARİHÎ ROMANDA POST-MODERN ARAYIŞLAR
  => Kültürel Batılılaşma
  => GARPÇILAR VE GARPÇILAR ARASINDAKİ FİKİR AYRILIKLARI
  => Harf Devrimi Üzerine Yeniden Düşünmek
  => EDEBİYAT ÖĞRETİMİNDE WALDMANN MODELİ
  => KEMÂL AHMED DEDE VE TERCÜME-İ MENÂKIB-IMEVLÂNÂ’SI
  => TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ İÇERİSİNDE URDUCA
  => Avrupalılaşmak mı, Avrupalılaştırmak mı?CEMİL MERİÇ
  => ŞAİRANE BİR ÇEVİRİ yahut TOPLUMBİLİMİN SERÜVENLERİ Cemil MERİÇ
  => 47 LİLER YAHUT BİR ROMANIN DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ
  => ZAMAN, ZAMAN – I TERAKKİ Cemil Meriç,
  => Kırk Ambar (Cilt1)
  => KADIN RUHU, Cemil Meriç
  => Umrandan Uygarlığa-C.Meriç
  => Balzac’tan önce modern roman-Cemil Meriç
  => ARİSTARK’LA ZOİL-c.meriç
  => ELİNDE CENNET AÇAN ZEND AVESTA- c.meriç
  => SELEFÎLİK–SÛFÎLİK VE ÂKİF-SÜLEYMAN ULUDAĞ
  => Mehmet Âkif- Mâhir İz’e Yazdığı Mektuplar
  => DİDO SOTİRİYU’NUN ROMANI GİBİ BİR ROMANIMIZIN OLMAYIŞI
  => HİLMİ YAVUZ’UN DENEMECİLİĞİ
  => İRONİ KAVRAMI, GERÇEKÜSTÜCÜLÜK VE ERCÜMEND BEHZAD LAV ŞİİRİ ÜZERİNE
  => OKUNAMAYAN ROMANLAR
  => Gelenekçilik Geleneğe Dahil Değil
  => Türk Tiyatrosunda İronik Söz, İronisiz Metin
  => Postmodernist İroni
  => NÂZIM HİKMET ŞİİRİNİN SİYASİ ETKİLERİ
  => NÂZIM HİKMET ŞİİRİNDE SİNEMASAL ÖĞELER
  => Savaş
  => Newton, Goethe ve Sosyal Bilimler
  => Bir Afyon (!) Olarak Diktatörlükten Demokrasiye Futbol
  => Adorno Yüz Yaşında
  => Theodor Adorno: Kültür Endüstrisini Yeniden Düsünürken
  => ADORNO'NUN KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ KAVRAMI ÜZERİNE
  => ADORNO’NUN KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ KAVRAMI ÜZERİNE
  => Frankfurt Okulu
  => TARİHİ MADDECİLİK VE KAPİTALİZM - ÖNCESİ TOPLUMLARASYA TOPLUMU - FEODALİTE Asaf Savaş AKAT
  => POSTMODERNİZM GEÇ KAPİTALİZMİN KÜLTÜREL MANTIĞI
  => Postmodernizm Ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı 2
  => Postmodernizm Ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı 3
  => DİMİTRİ KANTEMİR'İN DOĞUBİLİM ARAŞTIRMALARINA KATKISI Georges Cioranesco
  => DİMİTRİ KANTEMİR'İN DOĞUBİLİM ARAŞTIRMALARINA KATKISI Georges Cioranesco 2
  => II. MEŞRUTİYET'TE SOLİDARİST DÜŞÜNCE: HALKÇILIK Zafer Toprak
  => II. MEŞRUTİYET'TE SOLİDARİST DÜŞÜNCE: HALKÇILIK Zafer Toprak 2
  => Türkoloji Araştırmaları Makaleler Veritabanı
  => Yeni Makaleler
  => Türkoloji Araştırmaları Dergisi
  => Türkoloji Makaleleri
  => ŞAİR DUYARLILIĞI Afşar TİMUÇİN
  => Yazılar.....
  => SEÇME YAZILAR
  => EDEBİYAT Tez / Makale / Kitap ara
  => Orhan Pamuk: Babamın bavulu Nobel konuşması
  => PiVOLKA'da Çıkan Yazılar
  => Amin Maalouf Üstüne
  => Öykünün Yüzyılı /Feridun ANDAÇ
  => Cumhuriyet Dönemi Türk Felsefesinde Bir Hareket Noktası Olarak Teoman Duralı-oktay taftalı
  => Sofist Bilgeliğin "Empirist" Dayanakları Üzerine 0.TAFTALI
  => Birlik ve Liderlik Hayalleri O.TAFTALI
  => Eğitilemeyen Bir Varlık Olarak İnsan O.TAFTALI
  => Çağdaş Bir Tarım Toplumuna Doğru O.TAFTALI
  => Sosyo-Politik Bağlamda Bir Dekadans Olarak Bilgi Toplumu O.TAFTALI
  => Aşkla Varolan Hayatlar O.TAFTALI
  => Batı Medeniyetinin Mutsuz Çocuğu Entelektüel O.TAFTALI
  => Nihat Genç Yazıları
  => Batılı Tarih Bilimi ve Tarihin Mantığı
  => Bir Hayat Alanı Olarak Aile O.TAFTALI
  => Bir Savaşın Kavramları Üzerine
  => Çalışma ve Erdem Kavramları Arasındaki İlgi Üzerine O.TAFTALI
  => Değer Üreten Hayatlar
  => Doğu'nun Hayal Ülkesi O.TAFTALI
  => Dostlukla Yükselen Hayatlar O.TAFTALI
  => Şiirimizin Hazin Sonu O. TAFTALI
  => Soğuk ve Sıcak Hayatlar OKTAY TAFTALI
  => Yalanın Fenomenolojisi O. TAFTALI
  => Günümüzde Medya Kılavuzluğu - Günümüzde Medya Kılavuzluğu
  => Ermeni Meselesinin Kökenini Batının Irkçılığında Aramak Lazım Prof. Dr. Türkkaya Ataöv
  => Osmanlı’dan Lozan’a Musul-Kerkük
  => “Sözümü Tutamadım, Artık Yaşayamam” Turhan Feyizoğlu
  => Gerilla Mustafa Kemal ve Türk Yurtsever Kurtuluş Hareketi Turhan Feyizoğlu"
  => SİYASİ TARİH YAZILARI -YEREL TARİH YAZILARI
  => Yazarlar - yazılar
  => TÜRKİYE’DE MUHAFAZAKÂRLIĞIN DÜŞÜNSEL - SİYASAL TEMELLERİ
  => yazılar 1
  => yazılar2
  => türk dünyası
  => Derin devlet
  => YAZILAR,
  => SOSYOLOJİ.
  => YAZILAR,,.
  => TANZİMAT DÖNEMİ
  => İdealizm-Realizm
  => Cemil Meriç..
  => ilhan berk
  => NİYAZİ BERKES’İN TÜRK KİTLE İLETİŞİM TARİHİNE KATKILARI
  => yazılar.
  => yazılar..
  => yazılar,
  => yazılar,,
  => yazılar.,
  => YAZILAR.
  => YAZILAR..
  => YAZILAR-
  => YAZILAR-,
  => yazılar.1
  => y.1
  => y.2
  => y.3
  => y.4
  => y.5
  => y.6
  => y.7
  => y.8
  => y.9
  => y.10
  => y.11
  => y.12
  => y.13
  => y.14
  => y.15
  => y.16
  => y.17
  => y.18
  => y.19
  => y.20
  => y.21
  => y.22
  => y.23
  => y.24
  => y.25
  => y.30
  => y.31
  => y.32
  => y.33
  => y.34
  => y.35
  => y.36
  => y.37
  => y,38
  => y.39
  => y.40
  => y.41
  => y.42
  => y.43
  => y.44
  => y.45
  => y.46
  => y.47
  => İnsan-Mekan İlişkileri
  => SANAT VE ELEŞTİRİ
  => Türkiye’de olumsuz Pierre Loti eleştirileri
  => TÜRKiYE’DE MODERN EDEBİYAT ELEŞTİRİSİ
  => ATATÜRK,
  => MAKALELER:
  => MAKALELER,
  => yz
  => yz1
  => yz2
  => yz3
  => yz4
  => yz5
  => yz6
  => yz7
  => yz8
  => FRIEDRICH NIETZSCHE’NİN TARİH ANLAYIŞI
  => Edebiyat Nedir?
  => YM1
  => YM2
  => YM3
  => YM4
  => YM7
  => YM8
  => YM9
  => İbn Battûta’da “Ahı” Kelimesi ve Anadolu
  => Simone de Beauvoir: Abjeksiyon ve Eros Etiği
  => Toplumsal Cinsiyet Düzenlemeleri
  => Psikanalitik ve Post-Yapısalcı Feminizm ve Deleuze
  => Tarihsel Bir Perspektif Üzerinden İroni Tür ve Tekniklerinin Gelişimi ve Bazı Uygulama Örnekleri Tarihi Gelişim
  => İroni ve Melankoli*
  => İroni, Nostalji ve Postmodern
  => “Daha İyi Anlamak İçin Daha Fazla Açıklamak” İsteyen Bir Yorumbilimci: Paul Ricœur
  => Kendi (Paul Ricœur Üstüne)
  => Sersemleşme Okulu
  => Osmanlı ve Avrupa Arasındaki Karşılıklı Etkileşimde Etnomaskeleme
  => Antik Yunan Tragedyasının Metafiziği
  => Sonbahar Mitosu: Tragedya*
  => Ayrışma, Çatışma ve Fanatizm
  => Fanatizm İlkelliktir
  => Tuhaf Bir Çocuk
  => Huzursuz
  => Benjamin’in Mistisizmine “Üç Yönlü Yol”
  => Renan, Irk ve Millet
  => Varlık, Benlik, Hatırlayış ve Unutuş Üzerine
  => Hangi Kilidin, Hangi Anahtarı?
  => Romanda Tarih
  => Bugün Psikanalizi Tartışmak
  => Kültürde Bakış
  => 1930 Goethe Ödülü Dolayısıyla Frankfurt Goethe Evi’nde Konuşma
  => Jacques Derrida ve Konukseverlik Sorusu
  => Metafiziğin Kalesi Hakkında Düşünmek
  => Hakların İadesi
  => Modern Etiğin İki Temel Direği Agnes Heller
  => Ezoterizme Genel Bir Giriş
  => Turnanın Semahı, Ezoterizmin Zamanı: Bektaşi ve Alevi Zaman Kavrayışla
  => Yeni sayfanın başlığı
  => Ulus-Ötesinden Hukuka Bakmak: Jürgen Habermas
  => Yeni Perspektifler Gerçeğin Çölüne Hoşgeldiniz
  => Orlan: Kırılan Ten Kubilay Akman
  => Pusudaki Ten, Vice Versa
  => Cimri ve Çöp Arasındaki Güçlü İlişki Üzerine
  => Demokrasi Kavramı Üzerine Hayli Spekülatif Bir İrdeleme
  => Benim Çöp Bayramım
  => Kamu Yeniden Kurulurken Kadınlara Ne Olacak?
  => Sonsuzluğun Sınırında: Immanuel Kant
  => Kant ve Üniversite İdeası
  => İki Yüzüncü Ölüm Yıldönümünde: Immanuel Kant ve Kantçılık
  => Kant ve Yeni Kantçılık
  => Otuz Beşinci Gece: Ruh, Can, Hayat, Ölüm, Akıl ve Öte Dünya Üzerine1
  => Ölüm Üzerine Tıbbi Çeşitlemeler
  => Ölüme Karşı Ölüm
  => Avrupa İçin Yeni Bir Ethos Üzerine Düşünceler
  => Avrupa ve Ötekileri
  => Sûfî Şiirinin Poetikası
  => Byron ve Romantiklik
  => Kötülük Toplumu ve Biçimin Muhalefeti
  => Balkanlar: Metaforların Çarpıştığı Bir Savaş Alanı
  => Badiou: Etik Üzerine
  => “Semen est Sanguis" Yahudilikte ve Hıristiyanlıkta Kan
  => Âdet Kanaması Tecrübesi: Sınırlar ve Ufuklar
  => Said ve Saidciler ya da Üçüncü Dünya Entelektüel Terörizmi
  => Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken
  => Adorno ve Tanrının Adı
  => Kant, Adorno ve Estetiğin Toplumsal Geçişsizliği
  => Adorno ve Berg
  => İbn Battûta Seyahatnamesi
  => Irak Savaşı ve Sivil Etkinlikler
  => Yamalı Çelişkiler Semti: Saraybosna'dan Yenibosna'ya
  => Halkla Birlikte Bir Çağdaş Kent Söylemi Üzerine
  => Yeni Dünya Düzeninin Sonu?
  => Selçuklular Anadolu’da
  => Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubâd Dönemine (1220-1237) Bir Bakış
  => 13. Yüzyılın Başında Anadolu’da Ticaret
  => Selçuklular Döneminde Anadolu’da Felsefe ve Bilim (Bir Giriş)
  => Nietzsche ve ‘Akla’ İsyan
  => Bizans Manastır Sistemine Giriş
  => Öğrenci Radikalizmi Üzerine Düşünceler
  => 1968’i Yargılamak ya da 68 Kuşağına Mersiye
  => “Gelecekte İnsanlara Çok Güzel Görüneceğiz”
  => Nevroz, Psikoz ve Sapkınlık
  => Üniversitede Psikanaliz Öğretmeli miyiz? Sigmund Freud
  => Psikanalist Kimdir?
  => Nerelisiniz?
  => Irak’a Kant Çıkarması
  => Bizans Şaşırtıyor
  => 12 eylül dosyası
  => FETHİ NACİ: Cesur, Gerçekçi Ve Halkçı... İzzet Harun Akçay
  => SON OKUDUKLARIM- İzzet Harun Akçay
  => Sabahın yalnız kuşları-İzzet Harun Akçay
  => Bir Portre - Cahit Sıtkı TARANCI - Şükran KURDAKUL
  => ŞİİR NEDİR? Cahit Sıtkı TARANCI
  => Afşar TİMUÇİN - Şair Duyarlığı
  => Ahmet KÖKLÜGİLLER - Karacaoğlan'ın Yaşamı ve Şiirleri
  => Atilla ÖZKIRIMLI - Dadaloğlu ve Çevresi
  => Aysıt TANSEL - Metin Eloğlu
  ARAŞTIRMA-İNCELEME
  SÖYLEŞİ
  DENEME
  ATTİLA İLHAN
  ATTİLA İLHAN-KÖŞE YAZILARI
  E-KİTAP
  ANSİKLOPEDİK
  SATRANÇ VİDEO DERSLERİ DÖKÜMANLAR
  SATRANÇ OYNA
  ŞİİR
  DİL ANLATIM TÜRK EDEBİYATI - LİSE KAYNAK
  EDEBİYAT RADYO
  EDEBİYATIMIZDA ŞİİR ROMAN ÖYKÜ (dinle)
  100 TEMEL ESER (dinle)
  100 TÜRK EDEBİYATÇISI (dinle)
  SESLİ KİTAPLAR
  FOTOĞRAF ÇILIK
  E-DEVLET
  EĞİTİM YÖNETİMİ DENETİMİ
  RADYO TİYATROSU
  ÖĞRETMEN KAYNAK
  EDEBİYAT TV
  SÖYLEŞİLER - BELGESELLER TV
  RADYO KLASİK
  TÜRKÜLER
  GAZETELER MANŞETLER
  ÖYKÜ ANTOLOJİSİ
  DERGİLER - KİTAPLAR - KÜTÜPHANELER
  E-DERGİ
  KİM KİMDİR BİYOGRAFİLER
  ZİYARETÇİ DEFTERİ
  İLETİŞİM
  EDEBİYAT OKYANUS
Karagöz'e Ezgi-Satı Erişen

Karagöz'e Ezgi


Satı Erişen

www.edebiyatokyanus.tr.gg

Bu Sayfayı Bilgisayarıma

Karagöz ve Toplumsal Yergi
Karagöz’ün çıkışı üzerine bir söylenti, onun hem var oluş nedenini, hem de en önemli özelliğini belirler. Söylentiye göre, Karagöz, zamanın devlet büyüklerinin kötü, bozuk yönetimini padişahın kulağına ulaştırmak isteyen bir adam eliyle yaratılmıştır.(1)
Konusu, ister Karagöz’ün Ağalığı olsun, ister Bursalı Leyla; Karagöz’ün özü değişmez. Bu öz, toplumsal yergidir. Karagöz, halkın sağduyusudur; Karagöz, halkın duyuncudur(vicdanıdır); Karagöz, kamuoyudur; Karagöz, eski Yunan tiyatrosundaki korodur. Halk, Karagöz’de kendi duygu ve düşüncelerinin anlatımını bulduğu içindir ki, kendi söyleyemediğini Karagöz söylediği içindir ki, kendi atamadığı tokadı Karagöz attığı içindir ki, kendi öcünü -güldürü yoluyla- Karagöz aldığı içindir ki, Karagözü yüzyıllar boyunca sevmiş, yaşatmıştır. Özellikle, toplumdan, tutumdan, dinden, yönetimden gelen baskıların arttığı, acıların çoğaldığı dönemlerde -bütün öteki gülmece sanatları gibi- Karagöz, daha bir keskinleşmiş, canlanmış, ilgi görmüştür. Bu siyasal taşlamalar yüzünden de, zaman zaman devletçe baskı altına alınmıştır(2). Karagöz’ün ölümcül duruma gelmesi de, toplumsal yergi yüzünden olmuştur: Abdülaziz zamanında belli devlet büyükleri, doğrudan doğruya perdeden temsil edilerek, taşlandığı için bu gibi oyunlar yasaklanmış, Karagöz’de, anlamını ve ilginçliğini yitirerek bayağı bir güldürmece durumuna düşmüştür(3).
Karagöz, işte bu toplumsal yergi niteliğinden ötürü, değişkendir, her zaman güncel olmaya elverişlidir.

Karagöz’deki Değişkenlik
Karagöz’de, ortaya çıktığı XIV.yüzyıldan bu yana, bütün öğeler, zamana, ortama, topluma göre değişegelmiştir. Sözgelimi, başlıca kişilerden Tuzsuz Deli Bekir, Karagöz tipleri arasına XVI. yüzyılda katılmış; 1826’dan sonra yerini, kimi oyunlarda Zeybek’e, II.Abdülhamit zamanında da Külhanbey’e bırakmıştır. Çelebi, XVIII. yüzyıl ile XIX. yüzyılın ilk yarısında elinde lale tutarken XIX. yüzyılın ikinci yarısında gül tutar. Meşrutiyet döneminde ayrıca eline eldiven, baston, şemsiye alır(4). Başına fesi elbette 1828’den sonra giymiştir. “Uydurmasyon”, gibi sözcükler; frenk gömleği, kravat, pantolon, ceket, eldiven gibi giysiler; “Sabah” gazetesi, Direklerarası, Şirketi Hayriye gibi özel adlar; karyola, soba gibi eşyalarda,(5) elbette XIX. yüzyılın ikinci yarısıyla ilgilidir. Karagöz’de ki müzik parçaları da, çağa göre değişmiş; günün şarkısı,Karagöz’ün de şarkısı olmuştur (6).

Karagöz’deki Değişmezlik
Karagöz’ün bu sonsuz değişkenliğinin yanında ölümsüz ve evrensel değişmezliği de vardır. O da, Hacivat’la Karagöz arasındaki çelişkidir, ikilemdir. Hacivat okumuştur, Karagöz okumamış; Hacivat varsıldır, Karagöz yoksul; Hacivat kurnazdır, Karagöz saf; Hacivat içten pazarlıklıdır, Karagöz’ün içi dışında; Hacivat şöyledir, Karagöz böyle... Bu ikilem, bütün toplumlarda her zaman için var olmuştur ve de olacaktır. Her zaman için her toplumda varsıllarla yoksullar, köylülerle kentliler, gerçekçilerle düşçüler, çıkarcılarla ülkücüler, eskilerle yeniler, ilericilerle gericiler, ahlak kahramanlarıyla tutucular, düzen koruyucularla düzen kurucular, bütün bu çelişkiler evreni, -en azından- bireyle toplum çelişmesi var olacaktır.
Karagöz, işte bu -aytışma (diyologa) dönüşmüş- iklemi, bu çelişmeyle çatışmadaki saçmayı, güldürü yoluyla somutlaştırarak ortaya koyan, ince, zengin, çok yönlü, geniş olanaklı bambaşka bir sanat dalıdır.

Karagöz’deki Güldürücülük
Karagöz, bilindiği gibi, her şeyden önce bir düşün, bir felsefe, bir anlak (zekâ) ürünüdür. Bu felsefe, dilin en ince biçimleriyle, ündeşlerle (cinaslarla), ters anlamalarla,ters anlam vermelerle, yanılmacalarla, yutturmacalarla, uydurmacalarla, anlamazdan gelmelerle, anlar görünmelerle, anlamsızlıklarla, abartmalarla, bin bir çene yarışlarıyla, kısacası sözün güldürücülüğüyle ortaya çıkar. Karagöz, dile dayalı bir güldürü sanatıdır.
Karagöz, yalnızca bir söz güldürü sanatı demek değildir. Karagöz’de bir de sesin güldürücülüğü vardır. Karagöz’ün sesi, “kalın ve çatlak” kendine özgü bir sestir(8).
Karagöz’de yalnız sesin değil; söyleyişin güldürücülüğü de belirir. Sözgelimi, Laz’ın çabuk çabuk, soluk almadan, soluk aldırmadan konuşması, bunun en belirgin örneğidir.
Karagözcü, çizgileriyle de, -usta bir karikatürcü gibi- kişilerin, tiplerin görünüşlerindeki güldürücülüğü belirtir. Sözgelimi, Tarçın Bey, hiç konuşmasa da, o dandini bey kılığıyla gülünçtür.

Karagöz’deki Renk Sanatı
Şunu da belirtmeliyiz ki, Karagöz, görünüm yönüyle yalnız bir çizgi sanatı değil, bir renk sanatıdır da. Renk ve ışık sanatı...(9) Karagöz tasvirleri, renkli camcılık (vitray) sanatı ilkelerine dayanır. Renklerin güzelliği ve uyumu bir yana, bu renkler, sözgelimi resim sanatında olduğu gibi, ışığın karşıdan yansımasından oluşmaz; ışığın renkli katmanlarından süzülüp geçmesiyle saydamlaşır. Resimde ışıkla göz, aynı yanda, dolayısıyla renk karşıdadır. Oysa Karagöz’de renk, ışıkla göz arasındadır, saydamdır.

Karagöz ve Karikatür
Karikatürün de -Karagöz gibi - bir nükte ve - kimi zaman renkli- çizgi sanatı olduğu ileri sürülebilir. Nedir ki, karikatürde ses ve söyleyiş güldürüsü bulunmadığı gibi, devirgenlik de yoktur. Karagöz’se devinim güldürüsünü de içerir. Karagöz’ün ikide birde Hacivat’ı pataklaması, bunun belirgin örneklerindendir. Ayrıca, karikatürün bir anı saptamasına karşın Karagöz, bir olaylar dizisidir; zaman içinde gelişir, bir süreci saptar. Olayların güldürüsünü verir. Karagöz’e olsa olsa, bir devingen karikatürdür denebilir.

Karagöz’de Müzik
Karagöz’de müziğin de önemli bir ağırlık taşıdığını belirtmeliyiz. Karagöz’de Türk müziği, bütün özellikleri ve biçimleriyle kullanılmıştır. Karagöz’de müzik, konunun özelliğine uygun bir nitelik taşır. Güldürü üzerine kurulu metinler için müzik, güldürücü; felsefeye dayalı metinler içinse ağırbaşlıdır. Perde gerisinde Türk sanat müziği çalgıları çalınır, perdedeyse halk müziği çalgıları...(10)
Karagöz’de müziğin en önemli yönlerinden biri de, her tipin kendine özgü, belirleyici bir şarkı ya da müzik parçasıyla perdeye gelmesidir. Sözgelimi, Yahudi perdeye gelmeden önce “Balat kapısından yirdim içeri”, Laz gelirken de “Yavuz geliyor, Yavuz” parçaları çalınıp söylenir. Polka da, Rum terzinin belirtisidir. İşte bu -Wagner’in XIX. yy. ortalarında operaya getirdiği yenilik sayılan- önezgi (leitmotiv), öteden beri Karagöz’ün en önemli müzik öğesidir.(11)

Karagöz ve Sinema
Karagöz’ün bu sayageldiğimiz özelliklerinden ötürü, burada aklımıza sinema sanatı gelebilir. Nedir ki, Karagöz’deki çok önemli bir şey eksiktir sinemada: Sanatçı-izleyici etkileşimi. Sinema, her izleyiciye her zaman aynı görüntüleri verir, aynı sözleri söyler; ruhsuzdur, cansızdır.Oysa, Karagöz’de, Karagözcü ile izleyiciler arasında karşılıklı bir etkileşim, bir algılaşım vardır, bir sanatçı-izleyici bütünleşmesi sözkonusudur.

Karagöz ve Tiyatro
İzleyicinin durumuna, tepkisine göre, Karagözcü, daha canlı, daha devinimli, daha coşkulu ya da daha ağır, şöyle yada böyle davranabilir. Bu özellik, elbette tiyatroda da vardır. Aynı oyun kolu, izleyicisine göre, bir oyunu, bir akşam şöyle, bir akşam böyle oynayabilir. Her akşam ayrı bir “oyun çıkarır”. Nedir ki, metne bağlı bir tiyatroda bu değişim sınırlıdır. Oysa, Karagöz’de sanatçı, tam anlamıyla bağımsızdır. Kendini izleyicisine göre, izleyicinin yaşına, ekinsel düzeyine,toplumsal ve tinsel durumuna, ilgisine göre ayarlayabilir.İzleyicisine, izleyiciden aldığı tepki ve etkiye göre oyununda değişiklikler yapabilir: Söz sanatlarının ölçü ve düzeylerini değiştirebilir, oyunu uzatıp kısaltabilir, hatta kişileri azaltıp çoğaltabilir, güldürünün en kabasından yerginin en incesine dek geniş bir sanat yelpazesi sergileyebilir. Elbette kendi kültür ve yeteneği ölçüsünde...

Dokuzuncu Sanat Dalı mı?
Görülüyor ki, Karagöz, olgun,etkin bir anlak, söz, ses, renk ve devinim sanatıdır. Apayrı, kendine özgü, sanki bir dokuzuncu sanat dalı...

Karagöz’ü Yenileştirmek
Elimizdeki Karagöz metinleri, II.Abdülhamit zamanından kalmadır. Çünkü Karagöz, o çağda
-politik nedenlerle- güncelliğini, değişkenliğini yitirmiş, donup kalmıştır. Böylece de zaman içinde çürümeye bırakılmıştır. Oysaki, Karagöz için yaşamak demek, çağdaşlaşmak, güncelleşmek, yenileşmek demektir.
Bugüne değin birtakım Karagöz’ü yenileştirme girişimleri olmuştur. Bunların bellibaşlıları arasında Kâtip Salih’in, İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu’nun, Hazım Körmükçü’nün, Hidayet Gelen’in girişimleri sayılabilir. Nedir ki, bunların hiçbiri sürekli, sağlam bir akım oluşturamamıştır.
Son ve değişik bir bireysel girişim de, ressam Nuri Abaç’ın Karagöz tablolarıdır. Nuri Abaç, çok sayıdaki Karagöz kompozisyonlarının kimisinde Karagöz’ü günümüze dek getirmekte, sözgelimi, başına kasket giydirip kimi zaman apartmanlarda yaşatmaktadır.
Önce şu soruya yanıt verelim: Karagöz, yenileştirilmeli, canlandırılmalı mıdır? Evet, yenileştirilmeli, canlandırılmalıdır. Söyleyegeldiğimiz gibi, toplumlarda çelişkiler, çatışmalar, kısaca bir eytişimsel (diyalektik) gelişm var oldukça, gülmece sanatı da var olacaktır. Özellikle, toplumsal katmanlar arasındaki ayırım büyük boyutlara ulaştıkça, varsılla yoksul, işçiyle işveren, gençle yaşlı, solcuyla sağcı, halkla politikacı arasındaki ayrılık, bu türden sessiz anlaşmazlıklar büyük boyutlara ulaştıkça, gülme gereksinimi büyük ölçüde artacak, gülmece sanatı da, daha keskin çizgilere ulaşacaktır. Karagöz’se, tipleriyle, nükte ve sözleriyle, renk ve devinim cümbüşüyle olgun bir seyirlik gülmece sanatıdır. Öyleyse, -tarih,folklor ve sanat değeri bir yana-, toplumumuzun bunalımlı dönemler geçirdiği günümüzde, Karagöz’e her zamankinden çok gerek vardır.

Çağdaş Karagöz
Bugün yeni bir Karagöz yaratmak durumundayız. Bunun için de önce Karagöz’ün dilini anlaşılır kılmalıyız. Sözgelimi, “Huzûr-i hâzırân, vakt-ı sefâyı merdân, cemi’yyet-i irfân, hınzırdır, kâfirdir, lâindir şeytân” diye başlayan bir Karagöz, daha başlangıçta bütün ilginçliğini yitirmiş demektir. Güldürü için Osmanlıca-Türkçe çatışmasına da gerek yoktur. Söz güldürüsünün bin bir yolu vardır.(12)
Karagöz’ün tipleride, bugün, büyük ölçüde değişikliği gerektirir.Eski Karagöz tipleri, çokluk, etnik tiplerdir. Bugünse, toplumumuzda etnik tipler yerine yeni tipler egemendir: İşçi, işveren, köylü, kentli, kentsoylu, düşçü, çıkarcı, aracı, tefeci, savurgan, sömürgen, ezen, ezilen, öğretmen, öğrenci, sendikacı, politikacı (hele politikacı!) vb.
Karagöz’de ağırlıklı bir öğe olan müzik de, günümüze yaklaştırılmalıdır. Dolmuş müziğinden, pop müziğinden klasik batı müziğine dek Türkiye’de geçerli olan her müzik türü, tiplere, konuya ve konunun akışına uygun olarak yeni Karagöz müziğini oluşturabilir.
Olayların da, bugünkü yaşantımıza ve değer yargılarımıza dayalı olarak düzenlenmesi gerekmektedir.
Karagöz, -karikatürlerin bile “söz ve çizgi” sinin ayrı sanatçılarca oluşturulduğu- günümüzde, artık tek kişinin oynatacağı bir sanat olmaktan çıkmış, bir “takım”, bir “kol” işi olmuştur. Metin yazarından oynatıcısına dek birçok uzman; usta sanatçıyı içeren bir kol...
Bu enstitüde, Karagöz tarih ve kuramcıları, metin yazarları, tasvir çizip boyayıp kesicileri, müzikçileri, oynatıcıları vb. -işin bilimini yapmış, bilinçli- uzman kuramcılar ve sanatçılar yetişecektir.
Çağımız, Karagöz’ün yayılıp gelişmesi için teknik yönden de geniş olanaklar taşımaktadır. Çünkü,
artık bir televizyon “ayna”sı vardır. Bu en uygun ve geniş Karagöz aynasıdır da. (Karagözcü dilinde Karagöz perdesine “ayna” dendiğini anımsayalım.) Siyah-beyaz televizyonun Karagöz’ün renklerini yansıtamayacağı söylenebilirse de, renkli televizyon yakındır.
Karagöz -sanıldığı gibi bir çocuk eğlenmeliği olmayıp- ağırbaşlı, önemli, çok yönlü, özgün bir sanat koludur ve ancak ve ancak çağdaşlaştırılmakla var olabilir. Bu eşsiz ulusal sanatımıza dört elle sarılmalıyız.

NOTLAR
1 Metin And, “Karagöz, Mimus ve Reich”, Türk Dili, Eylül, 1963, s. 817.
2 Süleyman Arısoy, “Karagöz ve Folklor”, I.Uluslararası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, III.Cilt, Ankara, 1977, 47. s. 48.
3 Cevdet Kudret, Karagöz, I.Cilt, Birinci basım, Ankara, 1968, s. 38.
4 Agy. 28., s. 30.
5 Agy. s. 110-132.
6 Etem Ruhi Üngör, “Karagöz Musukisi”, I.Uluslararası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, III.Cilt,
s. 418.
7 Metin And, “Karagöz ve Ortaoyununda Dilin Güldürücülüğü”, Dost, Yeni Dizi, Ekim 1963.
8 İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu, Karagöz Tekniği ve Estetik, İstanbul, 1942, s. 84.
9 İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu, “Karagöz’ün Tekniği, Türk Dil, Ağustos 1966 s. 743-745.
10 Etem Ruhi Üngör, Karagöz Musikisi, s.417, 418, 421.
11 Ahmet Borcaklı, Karagöz, Ankara, 1970, s. 7.
12 Bkz.: Metin And, Karagöz ve Ortaoyununda Dilin Güldürücülüğü, Dost, Yeni Dizi, Ekim 1963.
13 Bkz.: TFA., “Karagöz Seminerine Ait Rapor”, Türk Folklor Araştırmaları, Aralık 1974. sayı, 305.

"Ulusal Kültür" adlı derginin 1979/5 tarih ve sayılı basımında yayınlanmıştır.


İLETİŞİM edebiyatokyanus@gmail.com  
   
edebiyatokyanus 640424 ziyaretçi (1177926 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol