edebiyatokyanus
İÇERİK  
  ANA SAYFA
  YAZILAR
  ARAŞTIRMA-İNCELEME
  => Bedevilik-Barbarlık ve İnsanlk Tarihi-Sina Akşin
  => Tarih Felsefesi-Dr. Ali Şeriati
  => Görüşlerim-Sultan Galiyev
  => Kemal Tahir'in felsefi düşüncesi ve Devlet Ana
  => Sanat Anlayışım-Orhan Kemal
  => Çağın Dini: Humanizm-Cemil Meriç
  => Demokrasi Demopedidir-Cemil Meriç
  => Demokrasi Paradigması ve Sonrasız Modernlik-Yiğit Tuncay
  => Karl Popper'in Bilim Felsefesi-Hasan Engin Şener
  => Cemil Meriç'in Dil ve Edebiyat Üzerine Düşünceleri- Arş. Gör. Oğuzhan KARABURGU
  => Tiyatro San'atının Kaynağı 1-Refik Ahmet Sevngil
  => Tiyatro San'atının Kaynağı 2- Refik Ahmet Sevngil
  => Tiyatro San'atının Kaynağı 3- Refik Ahmet Sevengil
  => Gizli Halk Musikisinin Hakiki Karakteri Dindışıdır-Vahid Lütfi Salcı
  => YUNUS EMRE’NİN ŞİİRLERİNDE- R. FİLİZOK
  => AŞK[1] (Amour)-Elisabeth Sayın
  => Dil Bilimi Terimleri-Yard. Doç. Dr. Safiye AKDENİZ
  => BİR METİN yahut EDEBÎ ESER LİSE VE ÜNİVERSİTE DÜZEYİNDE NASIL İNCELENMELİ? -Anne-Marie ALBİSSON
  => DİL İLE BİLDİRİŞİMİN (communication) TEMEL ELEMENTLERİ-Prof. Dr Rıza FİLİZOK
  => BYRON, LAMARTİNE-Jale Parla
  => TAHİR ALANGU’NUN FOLKLOR ANLAYIŞI
  => HİKAYECİLİK DERSLERİ
  => TÜRKİYE’DE DENEME VE ELEŞTİRİNİN GELİŞİMİNDE ORHAN BURİAN’IN YERİ (tez)
  => EDEBİYAT ÖĞRETİMİ ÜZERİNE TASVİRÎ BİR DENEME
  => YAZI DEVRİMİNİN ÖYKÜSÜ
  => CUMHURIYET DÖNEM! TÜRK ŞİİRİ VE BEHCET NECATIGiL
  => ROMANLARDA 27 MAYIS İHTİLÂLİ
  => HİLMİ YAVUZ ŞİİRİNE METİN-MERKEZLİ BİR BAKIŞ
  => YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU’NUN ROMANLARINDA CİNSELLİK
  => KİRALIK KONAK’TA MADAME BOVARY
  => ADNAN BENK VE TÜRKiYE’DE MODERN EDEBİYAT ELEŞTİRİSİ NURİ AKSU-tez
  => GELENEKSEL ROMANA KARŞI ROMAN: ANTİ ROMAN
  => ROMANININ TARİHSEL BOYUTU ÜZERİNE BİR İNCELEME Sedat ...
  => XIX. YÜZYIL TÜRK EDEBİYATINDA VOLTAİRE VE ROUSSEAU ÇEVİRİLERİ
  => AHMET VEFİK PAŞA’NIN ÇEVİRİLERİNDE OSMANLILAŞAN MOLİÈRE
  => Osmanlı Dönemİ Türk Romanının Başlangıcında Beş Eser
  => Kıbrıs Türk Edebiyatı
  => Halide Edib-Adıvar Döneminde ve Romanında Feminizm
  => ERKEN DÖNEM TÜRK EDEBİYATINDA KÖYLÜLER
  => TÜRK GÖÇER ŞAİRLERİNE AİT ESERLER
  => KARŞILAŞTIRMALI EDEBİYAT BİLİMİ ve BİR UYGULAMA
  => SAFAHAT’TA EDEBİYATA AİT UNSURLAR ÜZERİNE BİR İNCELEME Abdullah ...
  => EDEBİYAT ÖĞRETİMİ ÜZERİNE TASVİRÎ BİR DENEME Ersin ÖZARSLAN*
  => SÖZ VE ÖZ
  => BATI TRAKYA TÜRK EDEBİYATI
  => YAVUZ BÜLENT BAKİLER’İN, “ŞAŞIRDIM KALDIM İŞTE” ŞİİRİNE EDEBÎ
  => TANPINAR’IN ŞİİR ANLAYIŞI VE ŞİİRİNİN KAYNAKLARI
  => Bir Cumhuriyet Kadını Şükûfe Nihal
  => KUVAYI MİLLİYE HAREKETİNE YÖNELTİLEN İTHAMLAR
  => MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDE FRANSIZ GAZETECİNİN MUSTAFA KEMAL İLE TEMAS VE GÖRÜŞMELERİ
  => YURTTAŞ GAZETECİLİĞİ
  => RUSLARIN TÜRK TOPRAKLARI ÜZERİNDE YAYILMASI
  => BİR ÇAĞDAŞLAŞMA MODELİ OLARAK ATATÜRKÇÜLÜK
  => Mâni ve Bilmecelerimizde Geçen Meyve Adlarının Türkçe’deki Kullanımları Üzerine Bazı Tespitler
  => Şerif Benekçi’nin Romanlarında İnsan ve Toplum
  => A. Nihat Asya’nın Şiirlerinde Ölüm Kavramının Kullanımları Üzerine
  => Zafer HanIm’In AŞk-I Vatan RomanIBaĞlamInda KadIn
  => DİLBİLİM TARİHİNE BİR BAKIŞ
  => DİLBİLİM ARAŞTIRMALARI
  => DİLBİLİM (Linguistics)
  => Edebiyat Teorileri
  => EDEBİYAT TEORİSİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ
  => HALK EVLERİNİN KURULUŞU VE ÇALIŞMALARI
  => Ülkemizin Kaçırdığı En Büyük Eğitim Projesi: Köy Enstitüleri
  => BİLİM FELSEFESİ Prof.Dr. Mustafa Ergün
  => EDEBÎ METİNLER IŞIĞINDA DOĞU KÜLTÜRLERİNİN BATIYA ETKİLERİ VE BATIDA TÜRK İMGESİ ∗
  => ZİYA PAŞA’NIN “ŞİİR ve İNŞÂ” MAKALESİ Ali DONBAY
  => TATAR EDEBİYATININ GELİŞİMİ
  => OSMANLI ŞİİRİNE SANAT ONTOLOJİSİYLE YAKLAŞMAK ÜZERİNE
  => SÜLEYMAN NAZİF’E GÖRE İRAN EDEBİYATININ EDEBİYATIMIZA TESİRİ
  => EDEBİYAT ÖĞRETİMİ ÜZERİNE TASVİRÎ BİR DENEME -
  => ÖZNE KARAKTER NESNE KARAKTER Agusto Boal
  => İSLAMDA TRAGEDYA KAHRAMANI TRAGEDYA ÖRNEKLERİ Metin And
  => İSLAMDA TRAGEDYA KAHRAMANI TRAGEDYA ÖRNEKLERİ Metin And 2
  => DOĞU VE BATI KÜLTÜRLERİNDE DÜŞSEL YARATIKLAR Enis Batur
  => TANPINAR ÜZERİNE NOTLAR Selahattin Hilav
  => DÖRT BİN YIL ÖNCE TÜRKLERDE TİYATRO Refik Ahmet Sevengil
  => SELÇUKLU TÜRKLERİNDE DRAMATİK EĞLENCELER Refik Ahmet Sevengil
  => ANADOLU'DA DİNİ TEMAŞA Refik Ahmet Sevengil
  => OSMANLILARDA DRAMATİK EĞLENCELER Refik Ahmet Sevengil
  => ORHAN KEMAL'İN YAPITLARI Türk Gerçekçiliğinin Gelişmesinde Yeni Bir Aşama
  => ORHAN KEMAL'İN YAPITLARI Türk Gerçekçiliğinin Gelişmesinde Yeni Bir Aşama 2
  => ELEŞTİRİ VE HİCİV Johann Gottfried Herder
  => ROMAN Octavio Paz
  => YENİ TÜRK EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI
  => ESKİ TÜRK DİLİ ARAŞTIRMALARI
  => ESKİ TÜRK EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI
  => YENİ TÜRK DİLİ ARAŞTIRMALARI
  => HALK EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI
  => DİL SORUNLARI
  => ÇAĞDAŞ TÜRK LEHÇELERİ ARAŞTIRMALARI
  => MAKALELER
  => edebiyat tezler
  => İNCELEME ARAŞTIRMA
  => İNCELEME
  => Medeniyetin Demir Pençesi Eksen Çağı
  => DEDE KORKUT DOSYASI
  => TÜRK EDEBİYATI İNCELEMELERİ 1
  => TÜRK EDEBİYATI İNCELEMELERİ 2
  => TÜRK EDEBİYATI İNCELEMELERİ 3
  => TÜRK EDEBİYATI İNCELEMELERİ 4
  => TÜRK EDEBİYATI İNCELEMELERİ 5
  => TÜRK EDEBİYATI İNCELEMELERİ 6
  => Halk Şiiri, Gerçeküstücülük, Destan.
  => En Uzun Gece: Sahte Bir Roman - İzzet Harun Akçay
  => ARAŞTIRMACILAR İÇİN KAYNAKLAR
  => DOĞU EDEBİYATI
  => DOĞU EDEBİYATI - KİTAPLIK
  => TÜRK LEHÇELERİ ÇEVİRİ SÖZLÜĞÜ
  => İLETİŞİM ÇAĞINDA AŞIKLIK GELENEĞİNİN GELECEĞİ
  => ÂŞIK EDEBİYATI BÜTÜNÜ İÇİNDE SİVAS'TA VE ADANA'DA ÂŞIKLIK GELENEĞİNİN ORTAK VE FARKLI YANLARI
  => Türkiyat Araştırmaları 1
  => Türkiyat Araştırmaları 2
  => Türkiyat Araştırmaları
  => Türkiyat Araştırmaları 4
  => Türkiyat Araştırmaları 5
  => Bir Toplum Mimarı Olarak Yahya Kemal
  => Tanzimat Romanlarında Melodramın İdeolojik İşlevleri
  => Söz Sanatları Bakımından ‘Parçalı Ham’ Şiirler
  => İNCELEMELER.
  => İNCELEME..
  => İNCELEME...
  => İNCELEME....
  => İNCELEME.....
  => İNCELEME ŞİİR
  => İNCELEMELER.....
  => İNCELEMELER.,
  => İNCELEMELER,.
  => Edebiyat Sosyolojisi
  => Sosyalist Realizm Kavramının Ortaya Çıkış Süreci
  => toplumcu gerçekçilik
  => PEYAMİ SAFA.
  => Yeni Türk Edebiyatı
  => YENİ TÜRK A. İLHAN İÇERİKLİ
  => hilmi yavuz.
  => Behçet Necatigil
  => araştırmalar.1
  => ARAŞTIRMALAR 2
  => araştırma,
  => Türk Dili ve Edebiyatı,
  => 1919-1928 ARASI TÜRK ROMANINDA YAPI VE TEMA
  => Bilgisayar Öyküleri
  => Yayın
  => ROMAN,
  => ROMAN,,
  => ROMAN.
  => ROMAN..
  => şiir,
  => şiir,,
  => hikaye*
  => arş
  => arş1
  => arş2
  => arş4
  => arş6
  => arş7
  => arş8
  => arş9
  => edebiyat tarihinde realizm romantizm kavramı
  => YENİ TÜRK EDEBİYATININ KAYNAKLARI
  => YENİ TÜRK EDEBİYATININ KAYNAKLARI 1
  => KLASİK TÜRK EDEBİYATI
  => TÜRK DEBİYATI İNCELEME
  => DEDE KORKUT DOSYASI.
  => açık arşiv
  => edebiyat arşiv
  => Kuruluş Devrini Konu Alan Romanlar Üzerine
  SÖYLEŞİ
  DENEME
  ATTİLA İLHAN
  ATTİLA İLHAN-KÖŞE YAZILARI
  E-KİTAP
  ANSİKLOPEDİK
  SATRANÇ VİDEO DERSLERİ DÖKÜMANLAR
  SATRANÇ OYNA
  ŞİİR
  DİL ANLATIM TÜRK EDEBİYATI - LİSE KAYNAK
  EDEBİYAT RADYO
  EDEBİYATIMIZDA ŞİİR ROMAN ÖYKÜ (dinle)
  100 TEMEL ESER (dinle)
  100 TÜRK EDEBİYATÇISI (dinle)
  SESLİ KİTAPLAR
  FOTOĞRAF ÇILIK
  E-DEVLET
  EĞİTİM YÖNETİMİ DENETİMİ
  RADYO TİYATROSU
  ÖĞRETMEN KAYNAK
  EDEBİYAT TV
  SÖYLEŞİLER - BELGESELLER TV
  RADYO KLASİK
  TÜRKÜLER
  GAZETELER MANŞETLER
  ÖYKÜ ANTOLOJİSİ
  DERGİLER - KİTAPLAR - KÜTÜPHANELER
  E-DERGİ
  KİM KİMDİR BİYOGRAFİLER
  ZİYARETÇİ DEFTERİ
  İLETİŞİM
  EDEBİYAT OKYANUS
Tiyatro San'atının Kaynağı 3- Refik Ahmet Sevengil

YUNAN TİYATROSUNUN KAYNAĞI

Refik Ahmet Sevengil              www.edebiyatokyanus.tr.gg

Eski Eti kabartmalarından bir tanesi, konumuz bakımından bize bilhassa ehemmiyetli ve enteresan görünüyor. John Garstang, Eti İmparatorluğu isimli eserinde Etilerin dinleri ve âdetleri hakkında da açıklamalarda bulunurken 165 inci sayfaya ilâve olarak eski bir Eti kabartmasının fotoğrafını neşretmiştir(1). İvriz kazılarında bulunmuş olan bu kabartma bir ziraat âyînini gösteriyor. Tabiatın verimini kutlamak için açık havada yapılan bu törende, kral, elinde üzüm salkımı tutan bir tanrının önünde eğilmektedir. Ayni bas-relief'in fotoğrafı Louis Delaport'un Etiler isimli kitabında da yayınlanmıştır (2). Bu resim, daha önce memleketimizde Ahmet Refik'in Büyük tarih-i umumî isimli eserinin birinci cildinde de neşredilmişti. (Sayfa 344).

Bilindiği gibi Etiler, Anadolu'ya Orta Asya'dan gelmiş Türklerdir. Milâddan önce dört bin yıldan başlayıp Milâddan önce bin, hattâ yediyüz senelerine kadar hemen hemen bütün Anadolu'ya yayılarak devlet kurmuşlar, geniş bir medeniyet hayatı yaşamışlardır. Etilerin ziraat âyinleri esnasında bereket tanrısını elinde üzüm salkımı ile temsil ve resmetmeleri ve Etilerin üzümü kutlamaları bizi kitabımızın konusu bakımından ehemmiyetli surette alâkalandırıyor. Kitabımızın baş tarafında kaydettiğimiz gibi uzun bir zaman garp san'at tarihçileri tiyatronun Yunanistan'da ve üzüm tanrısı Diyonisos adına yapılan âyinlerden çıktığını kabul etmişlerdir. Mitoloji ile meşgul olan bütün bilginler, Dionysos'u tam bir Helen tanrısı saymazlar. O, Yunanistan'da tanrıların barındığı dağ sayılan Olympos'a en sonra gelmiştir; hakkındaki eski efsanelere göre Girit'te, Mısır'da, Trakya'da veya Thebai'de doğmuştur. Yani Yunanistan'a gelmeden önce buralarda biliniyordu. Bilhassa Girit'teki inanışa göre, o şarabı bulan tanrıdır, Yunanistan'da aldığı son hüviyet daha önce Girit'te kendisine verilmiş olan hüviyettir. Milâddan önce 480 yılından 406 yılına kadar yaşamış olan Yunan tiyatro muharriri Öripides, Dionysos-Baküs âyînlerini anlatmak üzere yazdığı Bakhalar isimli eserinde Dionysos'un çıkışı hakkındaki bir inanışı açıkça belirtir. Şarap tanrısı, bu piyeste kendisini tanıtırken Helen ülkesine Anadolu'dan geldiğini söyler (3). Dionysos'un menşei hakkında eski Yunanistan'da o zaman mevcut olan bu inanışı kaydettikten sonra, Yunan medeniyet ve san'atının kaynağına dair son zamanlarda dünya ilim âlemine sunulmuş olan yeni düşünceleri kısaca gözden geçirelim.

Yunanlılar, Romalılar ve rönesans yolu ile yeni zamana devr olunan bir beşerî kültür mirası vardır. Bu kültür bir bütün olarak mütalâa edilmek lâzımdır. Ondokuzuncu asrın son yıllarında başlayıp yirminci asrın yarısında ve bilhassa bu ilk yarının son senelerinde oldukça aydınlanmış olan durum bizi bilhassa böyle düşünmeye sevketmektedir. Bu müddet içindeki kazılarda meydana çıkmış olan eserler gösteriyor ki, beşerî kültürün tekâmül merhaleleri arasında Yunanlılardan da evvel ki zamanlara uzanan eski medeniyetleri ehemmiyetle selâmlamak gerekiyor. Bu arada Yunan medeniyetinin hemen hemen bütün inanışları, dini, san'atı ve hattâ cemiyet hayatı ile ilgili bir Ege medeniyeti vardır. Girit'te, öteki Akdeniz adalarında ve Anadolu kıyılarında Yunan medeniyetinden önce vücut bulan ve Yunan hars ve medeniyetine tesir eden bu eski medeniyetin kimler tarafından vücuda getirildiği cidden merak edilmeğe değer. Profesör Karst, Akdeniz'in kaynağı isimli eserinde şöyle diyor:

"Kapodokyalılar, Giritliler ve Karyalılar bir zamanlar etnografi bakımından birlik gösterirlerdi. Etrüskler de öyledir. Sonraki Etrüskler de tarihten evvelki eski zamanda ilk Turan kavimlerinin batı kollarıdır. Bunlar Ege'de Türhenli Pelaskler diye bilinir. Küçük Asya'da Lido - Türhenler adını alırlar. Bu büyük Turan - Hitit kabilesi Karya - Kilikya - Giritte hâkim olmuştur, dilleri Turan dildir."

Edvard Meyer de şunları söylüyor:

"Küçük Asya ile olan sıkı bağlar bilhassa Girit adasında herşeyden önce dinî sahada kendisini göstermektedir. Giritlilerdeki Zeus, Küçük Asya'nın Gök tanrısına, Zeus'un anası Küçük Asya'daki büyük tabiat ilâhesine, Zeus'un doğum bayramı ve ölümü Küçük Asya ibadetlerine ve efsanelerine tekabül eder. Etilerin büyük tanrı sembolü olan ve kudreti, kuvveti ifade eden çift ağızlı balta eski Girit medeniyeti eserlerinde her sahada ibadet timsali olarak karşımıza çıkar. Bu dinî kültür münasebeti, Küçük Asya ile Girit arasında her halde bir etnografya rabıtasının mevcut olduğunu, daha geniş olarak adalarla kara Yunanistan'ın da ayni rabıta ile Anadolu'ya bağlı bulunduğunu gösteriyor."
Irkların teşekkülü bakımından yapılan incelemeler, eski Girit medeniyetini vücuda getiren Pelask, Eteokret ve Kidon'ların Küçük Asya'dan geçmiş Eti Türkleriyle akraba kavimler olduklarını ortaya koymuştur. Antropoloji bilgisi, Girit adasındaki eski Minos medeniyetini vücuda getirmiş kavimlerin iskeletleriyle Anadolu'da Eti medeniyetini vücuda getirmiş eski Türklerin iskelet ve kafa tasları arasındaki mukayeselerde büyük bir benzerlik ve kaynak birliği buluyor. Münih üniversitesi profesörlerinden Hommel, başka bir delil olarak şunları söylemiştir: "Minos sarayında bulunan yüzlerce toprak kitabeler tamamiyle Eti yazısı tarzındadır. Bunlar Eski Girit dilinin abideleri olmalı. Girit ve Eti yazılarının ayni kökten çıktığı muhakkaktır (4)."

Bütün bu tetkik ve mütalâalar gösteriyor ki, Ege medeniyeti denilen şey, Küçük Asya'da milâddan dört bin yıl önce başlayarak yedi yüz yılına kadar hüküm sürmüş, Akdeniz kıyılarına kadar inmiş, Kıbrıs'ı dahi hâkimiyetleri altına almış olan Eti Türklerinin eseridir.

İstanbul Üniversitesi eski profesörlerinden Dr. Bossert 1935-1936 yılı içinde Eti krallığı hakkında İstanbul'da projeksiyonlu bir konferans vermişti; bu konferans 1937 de basılmış olan "Üniversite konferansları" isimli esere de dercedilmiştir (5). Bu yazıda son Eti kazıları ve Etilerin hayat ve san'atı hakkında oldukça bilgi verilmiştir. Liverpool üniversitesi profesörlerinden olup Anadolu'ya gelerek incelemelerde bulunmuş olan John Garstang'ın "Eti İmparatorluğu" isimli eseri ise, bu sahada pek kıymetli bir etüddür. Garstang, bu kitabında Yunan medeniyetinin kaynağı bahsiyle ilgili ehemmiyetli mütalâalar yürütmektedir; onun düşüncesine göre İyonya kıyıları uzun zaman Anadolu'nun içinden gelen bir kuvvetin hâkimiyet ve nüfuzu altında kalmıştır. Anadolu'daki kazılar ilerleyip çıkarılan eserler hakkındaki incelemeler inkişaf ettikçe Eti kitabelerinin mânâları anlaşılacak ve birçok Yunan geleneklerinin kaynakları bulunmuş olacaktır (6).

Etiler, Orta Asya'dan getirdikleri inanış ve geleneklere sadık olarak kadınlı erkekli tanrılar tanırlar ve onlara ibadet ederlerdi. İlim adamları Yunan mitolojisinin birçok ilâhları ile Eti tanrıları arasındaki benzerlikleri bulup meydana koydular (7). Yunan medeniyetini Şark ve Asya kültürüne bağlayan halka bu suretle karanlıktan kurtulup ışığa çıktıktan sonra eski bir Eti kabartmasında gördüğümüz elinde üzüm salkımı tutan tanrıya dönelim. Bu üzümlü tanrı bizi Yunan dram san'atına kaynak olan Dionysos âyinlerinin geçmişi ve kaynağı hakkında düşüncelere sevkediyor demiştik; şimdi bu fikrimizi açıklayabiliriz. Yunanistan'a milâddan önce yedinci asırda Anadolu'dan geçmiş olan Dionysos, önceleri umumiyetle tabiat mahsullerinin ve sonraları üzüm bağlarının koruyucusu ve şarabın mucidi sayılmıştı. Eti kabartmalarında bir elinde buğday, bir elinde üzüm salkımı olduğu halde görülen tanrı da Eti inanışlarına umumiyetle bereket ilâhıdır. Dionysos'un Yunanistan'a gelmeden önce, Girit'te de bu suretle tanınmakta olduğunu evvelce söyledik. Dionysos'un ve bağ bozumu eğlencelerinin Yunanistan'a Anadolu'da yaşamış olan Lidyalılardan geldiği eski tarihçiler tarafından kabul edilmiştir. Lidyalıların bütün tanrıları Anadolu topraklarında kendilerinden önce yaşamış olan Etilerin tanrılarıdır. Lidyalılardan önce vücuda getirilmiş eski Eti kabartmalarında gördüğümüz elinde üzüm salkımı tutan bereket tanrısını da Lidyalılar Etilerden almışlardır. Demek ki, kronolojik sıraya göre, Orta Asya'dan Etiler vasıtası ile Küçük Asya'ya (Anadolu) getirilmiş, Etilerden de Anadolu topraklarında, Ege kıyılarında, Ege adalarında ve kara Yunanistan'da yaşayan kavimlere geçmiş bir fikir ve inanış manzumesi ile karşılaşıyoruz. Bu duruma göre, Yunanistan'a Girit'ten, Girit'e de Küçük Asya'dan, Etilerden gelmiş olan Dionysos, acaba Anadoluda daha evvel karşısında yıllarca ibadet edilmiş olan ve Eti kabartmasında elinde üzüm salkımı ile görülen eski Türk tanrısı mıdır? Bütün bunlar milâddan önce yedinci asırda Yunanistan'a geçmiş olan Dionysos eğlencelerinin -ki tamamiyle dramatik mahiyettedir - daha evvel Anadoluda Eti Türkleri arasında mevcut olduğu, Türklerin de onu Anadoluya Orta Asya'dan getirmiş olabilecekleri düşüncesini doğuruyor (8). Bu ihtimalin hakikate yakınlık derecesini ancak geleceğin san'at tarihi tetikçileri yeni araştırmalarla tayin edeceklerdir.

Sümer ve Etilerin Türk soyundan gelmiş topluluklar olduğu tezini kuvvetle savunan bilginlerin yanında bunu henüz bir faraziye sayanlar ve tezin mutlâk bir hakikat telâkki edilebilmesi için zamana ve yeni tetkiklere ihtiyaç görenler de vardır. orta Asya'dan vukubulan göçler sırasında Mezopotamya'ya inen Sümerlerin, Anadolu'ya yerleşen Etilerin Türk soyundan gelmiş topluluklar olduğu tezi, ileride bugünkünden daha fazla bir kuvvet kazanmışsa, hattâ sadece bir faraziye haline inse bile dram san'atının Türk içtimaî hayatında pek eski çağlardan beri mevcut olduğu hakikati, bundan aslâ müteessir olmayacaktır. Okuyucular, bu sözümüzün delilini bundan sonraki açıklamalarımızda bulacaklardır.


NOTLAR
(1) John Garstang: The Hittite empyre, London, 1929.
(2) Louis Delaporte: Les Hittites, Paris, 1936, sayfa 320, ilâvesi.
(3) Öripides: Bakhalar, Türkçeye çeviren: Sabahattin Eyüboğlu, Maarif Vekilliği yayını, Maarif Matbaası, Ankara, 1944.
(4) Hasan Cemil Çambel: Ege medeniyetinin menşeine umumî bir bakış, Birinci Türk Tarih Kongresi Zabıtları, Maarif Vekâleti Yayını, Matbaacılık ve Neşriyat T.A.Ş., İstanbul, 1932, sayfa 199-214.
(5) ÜniversiteKonferansları "1935-1936" İstanbul Üniversitesi Yayını, No: 47, ülkü Basımevi, İstanbul, 1937, sayfa 145-164.
(6) John Garstang: The Hittite empyre, London, 1929, sayfa 184.
(7) J. Gabriel Leroux: İlk Akdeniz Medeniyetleri, Türkçeye çeviren: Cevdet Perin, İstanbul, 1944, Remzi Kitabevi.
Bu hususta Hasan Cemil Çambel'in Birinci Türk Tarih Kongresinde okuduğu etüdünde de geniş açıklamalar vardır.
(8) Refik Ahmet Sevengil: Yunan tiyatrosunun kaynağı Anadoludur, Cumhuriyet Gazetesi, 24 Ağustos 1947.
Refik Ahmet Sevengil: La source de l'art dramatiquegrec est en Anatolie. La Republique, 27 Aoüt 1947.
Refik Ahmet Sevengil: Qelle est la patrie du miracleCrac? La Quinzaine d'Ankara V.I No: 17, 15 Octobre 1947.

 

Türk Tiyatrosu Tarihi I,“Eski Türklerde Dram San’atı”, Refik Ahmet Sevengil, İstanbul 1959, Maarif Basımevi, 1. Basım


İLETİŞİM edebiyatokyanus@gmail.com  
   
edebiyatokyanus 640407 ziyaretçi (1177878 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol