edebiyatokyanus
İÇERİK  
  ANA SAYFA
  YAZILAR
  ARAŞTIRMA-İNCELEME
  SÖYLEŞİ
  DENEME
  ATTİLA İLHAN
  ATTİLA İLHAN-KÖŞE YAZILARI
  E-KİTAP
  ANSİKLOPEDİK
  SATRANÇ VİDEO DERSLERİ DÖKÜMANLAR
  SATRANÇ OYNA
  ŞİİR
  DİL ANLATIM TÜRK EDEBİYATI - LİSE KAYNAK
  EDEBİYAT RADYO
  EDEBİYATIMIZDA ŞİİR ROMAN ÖYKÜ (dinle)
  100 TEMEL ESER (dinle)
  100 TÜRK EDEBİYATÇISI (dinle)
  SESLİ KİTAPLAR
  FOTOĞRAF ÇILIK
  E-DEVLET
  EĞİTİM YÖNETİMİ DENETİMİ
  RADYO TİYATROSU
  ÖĞRETMEN KAYNAK
  EDEBİYAT TV
  SÖYLEŞİLER - BELGESELLER TV
  RADYO KLASİK
  TÜRKÜLER
  GAZETELER MANŞETLER
  ÖYKÜ ANTOLOJİSİ
  => Ahmet Hamdi Tanpınar - Bir Yol
  => Ahmet Hikmet Müftüoğlu - Bahar
  => Bahaeddin Özkişi - Göç Zamanı
  => Cemil Kavukçu - Adı Yok
  => Demir Özlü - Evlenme Töreni
  => Durali Yılmaz - Gel İçimde Ağla
  => Fatma Karabıyık Barbarosoğlu - Karanfilli Kavga.
  => Fahri Celâl Göktulga - Hayâlet
  => Ferit Edgü - Dönüş
  => Memduh Şevket Esendal - Hayat Ne Tatlı
  => Oya Baydar - Elveda Alyoşa
  => Refik Halid Karay - Eskici
  => Raşet Nuri Güntekin - Balta
  => Sabahattin Ali - Değirmen
  => Sait Faik Abasıyanık - Karanfiller ve Domates Suyu
  => Samipaşazâde Sezaî - Pandomima.
  => Tahsin Yücel - Tarih Coğrafya
  => HALDUN TANER - ON İKİYE BİR VAR
  DERGİLER - KİTAPLAR - KÜTÜPHANELER
  E-DERGİ
  KİM KİMDİR BİYOGRAFİLER
  ZİYARETÇİ DEFTERİ
  İLETİŞİM
  EDEBİYAT OKYANUS
Oya Baydar - Elveda Alyoşa
Oya Baydar - Elveda Alyoşa
Biyografi - Oya Baydar

(d. 1940 İstanbul), gençliğinde bir roman yazdıktan sonra uzun yıllar sosyalist siyasetin içinde oldu. Olgunluk çağında tekrar edebiyata döndü. 1964'te İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji bölümünü bitiren Baydar, aynı okulda; daha sonra da Ankara Hacettepe Üniversitesi'nde asistanlık yaptı. 1966'da Türkiye İşçi Partisi'ne üye olarak siyasete başladı. 12 Mart 1971 döneminde bir süre tutuklu kaldı. Yeni Ortam ve Politika gazetelerinde siyasî yazılar yazdı. 1974'te Türkiye Sosyalist İşçi Partisi'nin kurucuları arasında yer aldı. 12 Eylül 1980'den sonra yurt dışına çıkmak zorunda kaldı. 1992'de döndü.

Hikâye kitapları:  Elveda Alyoşa (öyküler 1992 - Sait Faik Hikâye Armağanı)


Elveda Alyoşa

   İlkyaz sabahlarında uçuk, buğulu, baygın iğde kokularıydı. Gün ne kadar sıcak geçecek olsa, şafak vakitlerinin ürpertici, güzel serinliğiydi. Birden boşanan sağanaklar ve caddelerin iki yanındaki akasyalara tünemiş binlerce serçenin, insanı sersem eden cıvıltılarıydı. Bitmiş bir aşkın can çekişmesi; geceyarısı telgraflarının izinde, postane kapılarında uzun, ezik bekleyişler; bir ayrılıp bir kavuşmalardı. Fıstıki yeşil, patlıcan moru entarilerim; gündüz insan, gece kurt yaşamım; yalnız evimin duvarlarına renkli tebeşirlerle yazdığım aşk dizeleri, yarım kalmış bir tutkuyu sökmek için yaşanan kaçamak çılgınlıklardı. Meze tabaklarına düşen erik baharları; Buzbağ şarabının kadehimizdeki koyu vişne rengi; aylı gecelerde, olmayan bir denizi özlemle aramaya çıktığımız Çankaya tepeleri; birden aklımıza esip kendimizi attığımız, ertesi sabah İstanbul'da, İzmir'de, Bursa'da uyandığımız Anadolu otobüsleriydi. Karpuz yüklü kamyonların arkasında Tuz gölünü geçip Peri Bacalarına vardığımız; ilk Hıristiyanların gizli tapınaklarının sükûnetinde, dörtnala sonsuz bir koşu olan hayatımızın tatlı yorgunluğuna çare aradığımız; ufak tefek taşlı yokuşlardan nefes nefese kaleye tırmanıp, alev alev yanan avuçlarımızı ve alnımızı binlerce yıllık tanrıçaların, Hitit heykellerinin, donuk mermerlerin serinliğine yasladığımızdı.
    Forumlar, yürüyüşler, mitingler, işgallerdi. Kongreler, toplantılar; tutkulu, ateşli tartışmalar; hırslı, keskin karşıtlıklardı. Yurtlarda, kampuslarda öğrencilerle birlikte nöbet tutup sabahladığımız; tüm saatlerin, tüm hayatların bilinmeyen bir devrime ayarlı olduğu, "Ho, Ho, Ho Şi Minh, daha fazla Vietnam"lı, "Son sözümüz söylenmedi, kavga yeni başlayacak"lı, çılgın umutlarla dolu masal günlerimizdi. Yazı yazarak, yazı tartışarak sabahladığımız; dünyayı, yaşamı, savaşı, devrimi, sosyalizmi, insanı, kendimizi belki bir daha hiçbir zaman yapmadığımız kadar ciddiye aldığımız inançlı, coşkulu, özverili, umutlu 25 yaşımız, 30 yaşımızdı.
    Külüstür mavi kaplumbağa arabaya balık istifi doluşup, çantalarımızda sosyalizm üstüne, faşizm üstüne kitaplarla cılız çamların altında gizli köşeler aradığımız; yaklaştığını sezdiğimiz fırtınaya karşı çocuksu önlemler, romantik çözümler bulduğumuz; evlerimizden bir sabah çıkıp bir daha uğramadığımız; kuşlar gibi hür, bulutlar kadar uçucu olduğumuzdu. Dört bir yana dağılışımızdı sonra... Bir gün ders ortasında kürsüden alınıp götürülüşüm; evlerimizi, hayatlarımızı, kimliklerimizi didik didik eden Tomsonlu, postallı 'Hâki'ler - Birkaç afiş, birçok dergi, kitap, külüstür daktilom, arkamdan mahzun bakan küçük kara kedim, kuşkulu, korkulu bakışlarını üzerimde hissettiğim apartman komşuları; bir bölük silahlı asker arasında komik miki fimlerini andıran gülünç halimdi. Gözü bağlı götürüldüğüm kışlaların rutubetli, taş işkence odalarındaki kapana kısılmış fare korkum, kadınlar koğuşunun havalandırma avlusundan görülen mavi boyalı yoksul gecekondular, sonbahar sislerinin masal bahçelerine dönüştürdüğü kırlar, söğüt ağaçları,demir kapılar kapandıktan sonra içilen demli, sıcak çayların buruk mutluluğuydu.
    Bugün içimde incecik bir hüzün, seni düşündüm Alyoşa. Oysa aramızda hüzne en yabancı olan sendin. Duvarlarımdaki aşk şiirlerin - "Seviyorum seni ekmeği tuza banıp yer gibi / geceleyin ateşler içinde uyanıp ağzımı musluğa dayayıp su içer gibi" - Nazım'dan bile olsalar, devrimciliğe yakışmaz sayıp çocuksu bir öfkeyle silmeye çalışırken; öğrenci forumlarında, tartışma toplantılarında, işçi mitinglerinde kendine ve fikirlerine sonuna kadar güvenli, kendi doğrularından hiç kuşku duymayan ateşli konuşmalar yaparken; kendi aramızdaki bitip tükenmez tartışmalardan sıkılıp, lafı "Az laf, çok iş," diye noktalanırken; ya da keyifli bir gününde, koca bir tepsi hamsili pilav yapıp, yarısını daha sofraya oturmadan silip süpürdüğünde, gözlerini yere eğip mahcup gülümserken, hüzün yanına yaklaşmaya bile cesaret edemezdi.
    Kedileri, kâğıttan binbir çeşit hayvan yapmayı, hamsiyi ve tatlıları severdin. Alyoşa adına hak kazandıran çocuksu iyimserliğin, saflığın, gözükara aceleciliğin, hep harekete, işe, eyleme dönük didinmen... Bir yanından bakınca öte yanı görebileceğim duygusuna kapılırdım. "yaşam dolu" denilemez, hayır! Ağaçlar, otlar, geyikler, kediler, sular gibi yaşamın, doğanın gıllıgışsız, dümdüz bir uzantısıydın sen! İnsanları biraz buğulu, biraz gizemli kılan, coşkuyu törpüleyen, heyecanı yatıştıran, eylemi arkaya itip duyguyu öne çıkaran hüznün ne ilgisi var seninle!
    Dört bir yana dağılmış kitaplar, dergiler, kâğıtlar arasında nasıl da coşkulu, hummalı, hırslı çalışırdık... Hatice Abla fasulye pilakisini, havuç salatasını, zeytinyağlı dolmaları dünden yapıp buzdolabına koymuş olurdu. İşe içki karıştırmamalı kuşkusuz! Yine de bir yerlere zula ettiğim şarabı son dakikada biraz ürkek, biraz mahcup masaya koyarken bir tek senin gözlerini arardı gözlerim. Yine böyle bir gündü: hani Alyoşalık payesini artık bir daha hiçbirimizin unutamayacağı biçimde hak ettiğin sonbahar akşamı... Kızgın kızgın homurdanma! Yüz yaşına gelsek bile, birlikte her sofrada, her içki masasında anımsayacağız. Adaşımın bir yerlerden bulduğu, günün sürprizi olarak sakladığı siyah etiketli Skoç viskiden payına düşeni, "Ben içmem," diye itiraz etmeye de çekinip, kimselere göstermeden gizlice mutfak musluğuna dökerken yakalamıştık seni. Alyoşalığın bir kez daha tescil edilmişti o gün.
    Bahçelievler son durak... Elimde köşedeki kuruyemişçiden alınmış leblebi, şamfıstığı, dutkurusu, fındık, üzüm paketim. Çantamda bir küçük konyak ve notlar, kâğıtlar, kitaplar, dergiler... Tam donanımlı askerler gibi hazırlandık çalışmaya. Yine sabah sabahlayacağız. Derginin yetişmesi gerek. Dünyanın, tarihin, Türkiye'nin, tüm insanların sorumlululuğu omuzlarımıza yüklü. Buram buram inanç, umut, sosyalizm, devrim olan Ankara günlerimiz! Daktilo başında sabahladığımız; geleceğin ve dünyanın avuçlarımızın içinde olduğuna inandığımız; gece otobüslerinde, Ankara'yı İstanbul'un işçi semtlerine, öğrenci eylemlerine, basımevlerine, grevlere bağladığımız; serin şafak vakitlerinde iğde kokulu yollardan geçerek evlerimize, işlerimize dağıldığımız Ankara günlerimiz!..
    Belki de bugün, şafakları iğde kokan uykusuz gecelerden onlarca yıl ve binlerce yol uzakta, sabah erken bastıran hüznün asıl anımsattığı, sen değildin de, o günlerdi Alyoşa. Tüm yaşantımızın hem çok gerçek, hem de masal olduğu; hayallerin, coşkuların, umutların sınırının nerede bitip gerçek dünyanın nerede başladığının bilinmediği; henüz yaşanmamış acılara, ayrılıklara, ölümlere, işkencelere, zındanlara, geleceği acılı, karanlık kılan ne varsa hepsine meydan okuduğumuz günler...
    Belki Türkiye'den gelmiş bir gazetenin iç sayfalarında gördüğüm küçük fotoğrafındı sabah sabah hüzünlendiren beni. Hiç yaşlanmayacağını sandığım, çocuksu, aydınlık, hiçbir şey saklamayan, hiçbir gizi olmayan yüzün... Belki de hüzün o fotoğraftaki biraz bezgin, çok, ama çok yorgun ifadede, aklaşmaya yüz tutmuş saçlarında, sertleşmiş çizgilerinde, yorgun bakışlarındaydı; belki de, gazetecinin yönelttiği sorulara verdiğin ölçülü biçili, ağırbaşlı yanıtlardaydı. "Alyoşa'nın önüne geçilmez yükselişi" şakamızda saklı olandı; yazdığın son mektubunun "Kendimi yorgun hissediyorum. Artık viskileri musluğa dökmüyorum, kendi çapımda çok içtiğim bile söylenebilir" dediğin satırlarıydı... Ama asıl, ne çocuk yüzündeki yorgun ve yaşlı bakışlar, ne içki içmeye başlamış olman, ne bir daha asla yakalanamayacak güzel bir geçmişe duyduğun özlem! Hayır, hiçbiri değil, asıl gazetecinin sorularına verdiğin yanıtların kahredici ölçülülüğünde, sağduyuya uygunluğunda, "aklı başında"lığında, hesaplılığındaydı hüzün." Artık iyimser olamıyorum," demendeki gizli boyun eğişte, kanıksamışlıkta, artık olduğun gibi olmanda, artık hiçbirimizin eskisi gibi olamamamızdaydı...
    İstanbul günlerimizde, Cağaloğlu'ndan Sirkeci'ye yorgun argın inip bir an dinlendiğimiz Üsküdar vapurlarında, bir yandan güneşi batırıp bir yandan usul usul konuşurken - Ne çok konuşurduk, ne kadar sözümüz vardı söylenecek! - batan güneşin Sarayburnu önlerindeki oynak denizde bıraktığı izleri görmediğini düşünürdüm hep. Sofralar kurulurken oburca bir iştahla yarıladığın mezelerin tadına varamadığını; içkilerin tadı gibi karmaşık duyguların tadını alamayacağını düşünürdüm. Seni, biraz da bu yüzden, hiçbirimizin tam beceremediğimiz bir işi, Alyoşa olmayı başarabildiğin için severdik. Şimdi, güneşi dünyanın dört bir yanında batırdıktana sonra, ufuktaki son kırmızı çizgilerin güzelliğini, nadide mezelerin ağır ağır yenmesi ve konyağın balon kadehlerde, avuçta ısıtılarak içilmesi gerektiğini, karmaşık duyguları, sinsi acıları, yengileri, hele de uzlaşmaları öğrendiğinden beri, Alyoşa adı artık hiç uymuyor, hiç yakışmıyor sana.
    Gazetenin iç sayfalarında bir köşede, senin küçük fotoğrafının yanında, Kızıl Meydan'ın köşesindeki o peri masalı kiliseciğin resmi var. - Geceleri, sütlü lacivert gökyüzünde Kremlin'in kızıl yıldızı parladı. Masal kilisesinin rengârenk, çiçek çiçek kubbelerinin, kulelerinin hemen karşısında Lenin'in anıt mezarının önü, törensel nöbet değişimini izlemeye gelenlerle dolardı. Arkada kızıl bayraklı, kızıl yıldızlı Kremlin, yüzyılımızın gerçekleşmiş sandığımız en büyük masalınının, en güzel umudunun kutsal simgesi gibi kale duvarlarının ardında saklanırdı. - Masal kilisesinin resminin altında 'Kızıl Meydan değişiyor', başlığı... Senin fotoğrafının yanına iri siyah puntolarla, senden bir alıntı: 'Çağın değiştiğini görmek, değişime uymak zorundayız.'
    Ne olur bu kadar doğru, gerçekçi, akıllıca konuşma Alyoşa! Ne olur en pahalı, en nadide içkileri yine musluğa dök. Böyle kibar bir doygunlukla oturma, oburca saldır yemeklere. Tüm aşk şiirlerini duvarlardan değil de kitaplardan bile söküp at istersen! Ne olur eskisi kadar aldırmaz, coşkulu, hesapsız, aceleci, öfkeli, uzlaşmasız ol. Siyasal hasımlarına söv, say! Yalan söyle:"Hiçbir şey değişmedi, dimdik ayaktayız" de! Yüzündeki o yaşlılık maskesini, bakışlarındaki donukluğu at, çocuk gülüşünle gül gazete sayfalarında. Masal bitmesin Alyoşa, korkuyorum! Masal şatoları yıkılmasın. Cadılardan, devlerden kaçarken yolunu yitiren çocuklara yollarını gösteren yakuttan masal yıldızları yere düşmesin, parçalanmasın!..
    Her şey yıkılıyor... Duvarlar, kaleler, şatolar, yıldızlar, heykeller, hayaller, inançlar, değerler, geçmişe bağlanan her şey... Her şey tuzla buz, paramparça!..
    Merhaba yeni dünya!
    Elveda Alyoşa!
 


İLETİŞİM edebiyatokyanus@gmail.com  
   
edebiyatokyanus 640535 ziyaretçi (1178160 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol