OKULDA ETKİLİ ÖĞRETMEN-ÖĞRENCİ İLİŞKİSİNİN YÖNETİMİ
Giris
Okul, degisik adlarla anılan, egitimin temel sistemini olusturan genel bir kavramdır ve aynı zamanda egitim ve ögretimin üretildigi yerdir. Etkili insan iliskileri örgütlerin amaçlarına ulasmalarının en önemli araçlarından birsidir1. Okulda insan iliskilerinin niteligini gelistirmek bir örgüt olarak okulların varolus nedenleri arasında yer almaktadır. Diger örgütlerde oldugu gibi bir okulun da örgütsel, yönetsel ve egitsel amaçları vardır ve bunları gerçeklestirmek için kurulur. Okulların kendilerine bazı yasa ve yönetmeliklerle yüklenmis olan örgütsel, yönetsel ve egitsel amaçları vardır. Okulların kendilerine yüklenmis olan ve kendilerinden beklenen bu görev sorumlukları yerine getirmesi ve okulun etkili ve verimli olması için okulda iyi, saglıklı ve sürekli insan iliskilerinin olması gerekmektedir.
Okulda insan iliskilerinin amacı, tüm egitim isgörenlerini okulun amaçlarını (sosyal, ekonomik ve politik) gelistirmeye yöneltmek ve egitim isgörenlerinin gereksinimlerini karsılamak için takım çalısması yapmaya güdülemek olarak ifade edilebilir. Okul yönetimi, okulun iç ögeleri (ögretmen, ögrenci, egitici olmayan personel) ve dıs ögeleri ile (aileler, ticari kuruluslar, baskı grupları ve merkez örgütü) isbirligi yaparak her kesimi tatmin edebilecek saglıklı ve sürekli insan iliskileri ile okul kültürü ve iklimi olusturmaya çalısmalıdır. Okulda insan iliskilerini “yönetim-ögrenci iliskileri”, “ögretmen-ögrenci iliskileri”, “ögrenci-ögrenci iliskileri” ve “okul-çevre-ögrenci iliskileri” olmak üzere degisik boyutlarda ele almak mümkündür. Bu bes grup arasında kurulan ve sürdürülen iliskilerin niteligi, okullarda verilen egitimin niteligi ve ögrencilerin akademik basarıları üzerinde olumlu etkiye sahiptir.
Okulda Ögretmen-Ögrenci Iliskileri
Ögrenciler zamanlarının büyük bir çogunlugunu okulda ögretmenleri ve arkadasları ile geçirmektedir. Dolayısı ile, ögretmen-ögrenci iliskisinin diger iliski türlerine göre egitimin niteligi ve ögrencilerin akademik basarıları üzerinde daha büyük bir etki yarattıgı bilinen bir gerçektir. Ögretmenler, çocukların gelisiminde büyük öneme sahiptirler. iyi bir ögretmene sahip olmak çocukların kendine güvenlerini, ögrenme becerilerini artırabilirken; kötü bir ögretmene sahip olmak onların kendilerine güvenlerini ve ögrenme becerilerini yok edebilir. Ögrenciler ve ögretmenler kurdukları iliskinin niteligine göre birbirlerini iyi ya da kötü olarak tanımlayabilirler. Aslında iyi ve kötü ögretmen olmadıgı gibi iyi ve kötü ögrenci de yoktur. iyi ve kötü ile belirtilmek istenen ögretmen-ögrenci arasındaki iliskinin niteligidir. Ögrencilere okul yönetimi, ögretmenleri ve diger personel hakkında onların iyi ve kötü yanları soruldugunda, ögrenciler genellikle sevdikleri ve sevmedikleri yanlarını söyleyeceklerdir. Bu da okuldaki insan iliskilerinin düzeyi ve yönü hakkında bilgi verebilir. Okulda ögretmenler ve ögrenciler arasında karsılık güven-deger-diyaloga dayalı bir iliski kurmak önemlidir. Okuldaki insan iliskilerinin bu üç önemli parçasını iliski= Güven + Deger + Diyalog seklinde formüle edilebilir2. Ögrenciler ögretmenlerinden oldukça fazla etkilenirler. Bir okulda herhangi bir sınıfın okul yönetimi ve diger sınıflarla sorun yasamaması için o sınıfın ögretmen-ögrenci iliskilerinin çok iyi ve sürekli olması gerekir. Bir sınıfta egitim ve ögretimin etkili bir sekilde yürütülebilmesi için, ögretmen ve ögrencilerin çok iyi anlasmaları gerekmektedir. Ögretmen, nefret edilen biri degil, ögrenciler tarafından sevilen, sınıfta sürekli aranan ve beklenen biri olmalıdır.
Ögretmen Ve Ögrenciler Arasındaki Olumlu ve Olumsuz iliski
Süreci
Ögretmen ve ögrenciler arasında varolan pozitif ve negatif iliskiler ögrencilerin akademik oldugu kadar sosyal, duyussal ve davranıssal yönden de gelismelerini olumlu ve olumsuz yönde etkileyebilir. Asagıda okulda ögretmen-ögrenci arasında varoldugu düsünülen iliski süreci ve türleri (pozitif ve negatif) verilmistir3.
Sekil 1. Ögretmen-ögrenci arasındaki iliski