Gâzi'nin 'Solculuğu'!..

11 Mart 2002

 

 

 

Şaşırmadım dersem, yalan!

 

 

 

Geçen gece, bir haber programda ( TV/8, 'Sekizinci Gün', 28 Şubat 2002), Türkiye/AB ilişkilerini tartışıyoruz; iki tarafın durumunu netleştirebilmek amacıyla; sorunu, bir tarih perspektifi içinde irdelemek istedim; bunun en kolay yolu, Avrupa/Türkiye ilişkilerinin, geçen yüzyılın başındaki durumuna bakmak; bunu görmek için de, o dönemde, sorumlu devlet adamlarının, 'meseleyi' nasıl koyduklarını ele almaktı!

 

Öyle yaptım, Türkiye 'nin Avrupa 'ya ( Batı 'ya) nasıl baktığını, Mustafa Kemal Paşa 'nın söylediklerinden pasajlar aktarıp, göstermek istedim; Batı 'lı görüşünü de, o dönemin devlet adamlarından, demeç özetleri vererek! Gâzi 'nin söyledikleri, hilâfsız; dinleyenleri, yıldırım gibi çarptı; bir anda, üç çeyrek yüzyıldır, 'Atatürkçü' geçinen bir ülkede, devleti kuranların temel prensiplerini, halkın nasıl bilmediği ortaya döküldü: hem de, öyle fakir fukaranın filan değil, okumuşun yazmışın, aydının, filan!

 

 

 

O gecenin ertesinde, (telefon, e-mail faks, mektup) her yerden bir soru: ''- Okuduğunuz metinleri, nereden bulabiliriz?''

 

 

 

Düşündüm ki o sözleri, beyaz üstünde siyah, önce burada yayınlamak doğru olacaktır. Çünkü seçilmiş bir özet! Ayrıca, 'meraklısı için' birkaç kitap adı da vereceğim.

 

 

 

Söz, 'Reis Paşa'nın...

 

 

''... Tanzimat 'ın açtığı 'Serbest Ticaret Devri', Avrupa rekabetine karşı kendisini müdafaa edemeyen iktisadiyatımızı, bir de Kapitülâsyon zincirleri ile bağlamıştı. Teşkilât ve ferdi kıymet nokta-i nazarından, bizden çok kuvvetli olanlar, memleketimizde bir de fazla olarak, ayrıcalıklı mevkide bulunuyorlardı: Temettü vergisi vermiyorlardı, gümrüklerimizi ellerinde tutuyorlardı; istedikleri zaman, istedikleri eşyayı, istedikleri şartlar altında, memleketimize sokuyorlardı. Bu sayede, bütün iktisat şubelerimize hâkim olmuşlardı. Efendiler, bize karşı yapılan rekabet gerçekten çok gayr-ı meşrû, gerçekten çok yıkıcı idi: Rakiplerimiz bu sayede, gelişmeye elverişli sanayiimizi de mahvettiler, ziraatımızı da rahnedâr eylediler; inkişaf ve tekâmül-ü iktisâdiyemizin önüne geçtiler...'' (Mart 1922)

 

 

 

''... bir devlet ki kendi uyruklarına saldığı vergiyi, yabancılara salamaz; gümrük işlemlerini, resimlerini, memleketin ihtiyacına göre düzenlemekten uzaktır; ve bir devlet ki yabancılar üzerindeki yargılama hakkını uygulayamaz; böyle bir devlete elbette bağımsız denilemez. Devletin ve milletin hayatına yapılan müdahaleler, yalnız bu kadar değildi, daha fazlaydı. Doğrudan doğruya milletin ihtiyaçlarından olan, meselâ demiryolu yapmak için, fabrika yapmak için, her şeyi yapmak için, devlet serbest değildi: Mutlaka müdahale vardı. Şu halde hayatını sağlamaktan yasaklanmış bir devlet 'bağımsız' olabilir mi? Arz ettiğim gibi devlet istiklâlini çoktan kaybetmişti ve Osmanlı ülkesi , 'ecnebilerin,' bir 'sömürgesinden' başka bir şey değildi ve Osmanlı halkı içindeki Türk milleti de tamamiyle 'tutsak' durumuna getirilmişti...'' (1923)

 

 

 

''... eğer 'ecnebi düşmanlığı'ndan, o kadar pahalı elde edilen bağımsızlığa gölge düşürebilecek, her şeyden nefret etmek anlamı çıkarılıyorsa; evet, bizim ecnebi düşmanı olduğumuz söylenebilir...'' (1923)

 

 

 

''- farzediniz ki, karşımızda iki adam var, bunlardan biri zengin ve emrine her türlü araç verilmiş; diğeri ise yoksul ve elinde hiçbir araç yok. İkinci adamın, bu araç gereç yoksulluğundan başka, birinci adamdan hiçbir eksikliği yoktur. İşte Avrupa ile Türkiye birbirine karşı bu durumdadır. Bizi aşağı olmaya mahkûm bir halk olarak tanımakla yetinmemiş olan Batı , yıkılmamızı kolaylaştırmak için, ne yapmak lâzımsa yapmıştır...'' (1923)

 

 

 

'Yönetici aydınların' sefâleti

 

 

 

''... Türkiye 'nin ortadan kaldırılmasında çıkar görenler, bu çıkarları aralarında paylaşarak birleşmişlerdir. Bunun sonucu olarak, fikirler, Türkiye 'nin yok edilmesi noktasında yoğunlaştırılmıştır. Yüzyıllar içinde, bu bir geleneğe dönüşmüştür: Türkiye 'yi ıslah etmek, medenileştirmek gibi bahanelerle, Türkiye 'nin iç hayatına yönelmiş ve sızmışlardır...''

 

 

 

''... bunun etkisinde kalarak milletin -en çok da yöneticilerin- zihinleri tamamen bozulmuştur. Artık durumu düzeltmek, hayat bulmak, insan olmak için; mutlaka Avrupa 'dan nasihat almak; bütün işleri, Avrupa 'nın emellerine uygun yürütmek; bütün dersleri, Avrupa 'dan almak gibi birtakım zihniyetler ortaya çıktı. İşte Türkiye , bu yanlış zihniyetle sakat olan yöneticiler yüzünden, her yüzyıl biraz daha çok gerilemiş, daha çok düşmüştür...''

 

 

 

''... düşüşün çıkış noktası, korkuyla, aczle başlamıştır. Yöneticiler, memleketin ve milletin çıkarlarının gerektirdiğini yapmakta korkak ve mütereddit idiler. Türkiye 'nin fikir adamları, kendilerine adeta hakaret ediyorlardı, diyorlardı ki, 'Biz adam değiliz ve olamayız; kendi kendimize adam olmamızın ihtimali yoktur'. Bizim tarihimizi, canımızı, varlığımızı; bize düşman olan, düşman olduğundan hiç şüphe edilmeyen, Avrupalı 'lara kayıtsız şartsız bırakmak istiyorlardı; 'Bizi onlar idare etsin' diyorlardı!...'' (6 Mart 1922)

 

 

 

''... artık durumu düzeltmek, hayat bulmak, insan olmak için, mutlaka Avrupa 'dan nasihat almak, bütün işleri Avrupa 'nın emellerine uygun yürütmek, bütün dersleri Avrupa 'dan almak gibi birtakım zihniyetler ortaya çıktı. Oysa hangi istiklâl vardır ki, yabancıların nasihatlarıyla, yabancıların planlarıyla yükselebilsin? Tarih, böyle bir olay kaydetmemiştir...'' (1922)

 

 

 

Meraklısı için NOT: a) Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri' , (3 Cilt.)/ b) Atatürk'ün Bütün Eserleri (ilk 7 cilt yayımlandı). / c) Gizli Oturumlarda Atatürk'ün Konuşmaları' / Sadi Borak. / d) 'Atatürk'ten Düşünceler' / Enver Ziya Karal, / e) 'Çankaya' Falih Rıfkı (iki cilt), / f) 'Tek Adam' (Şevket Süreyya (Üç Cilt), / g) 'Atatürk' (Yakup Kadri, / h) 'Atatürk ve Komünizm' Rasih Nuri, / i) 'Milli Mücadele Tarihi' Mahmut Goloğlu (Sekiz Cilt), / ı) 'Kemal Atatürk ve Millî Mücadele Tarihi' Enver Behnan, / j) 'Atatürk'ten Hatıralar' Hasan Rıza (iki cilt), / k) 'Erzurum'dan Ölümüne Kadar Atatürk'le Beraber' Mazhar Müfit (iki cilt), / l) 'Türkün Ateşle İmtihanı' Halide Edip /, m) 'Eskişehir-İzmit Konuşmaları (1923)' M. Kemal /... ve Karabekir Kâzım Paşa, Ali Fuat Paşa, İsmet Paşa, Hüseyin Rauf Bey ve benzerleri gibi, 'Millî Mücadele' simâlarının hatıraları...