|
Þair Hilmi Yavuz, yeni yayýnlanacak ‘Þiirim Gibi Yaþadým’ (Dünya Kitap) adlý nehir söyleþi kitabýnda yer alan görüþlerinin ‘ahlaki bir tavýr’ olduðunu söyledi.
Dün Zaman’da geniþçe yer alan ve edebiyat dünyasýndaki pek çok önemli isim hakkýnda aðýr eleþtiriler içeren sözlerinin bugüne has olmadýðýný dile getiren Yavuz, “Keþke herkes benim kadar yürekli olsa da baþka edebiyatçýlar hakkýnda gerçek düþüncelerini açýða vursa.” dedi. Hilmi Yavuz, bütün edebiyatçýlarý birbirinin arkasýndan konuþmak yerine yüzüne karþý görüþlerini açýkça söylemeye davet etti.
Bodrum’da tatilini sürdüren Hilmi Yavuz’a, edebiyat dünyasýný hayli karýþtýracak bu görüþlerini ve gelecek tepkiler için ne düþündüðünü sorduk.
Hilmi Yavuz bunlarý neden söyledi? Madem söyleyecekti, þimdiye kadar neden içinde sakladý?
Hilmi Yavuz bunlarý daha önce söyledi. Enis Batur için, Daðlarca için...
Söylediklerinizle bir anlamda edebiyat dünyasýný karþýnýza alýyorsunuz? Bunu neden yapýyorsunuz?
Aslýnda Türk edebiyatýnda sürekli bir ikiyüzlülük hakimdir. Ýnsanlar birbirlerinin yüzlerine karþý iyi davranýrlar, güzel sözler söylerler; ama sonra ardýndan konuþurlar. Benim böyle bir kaygým yok, olmadý da... Ben, düþündüklerimi insanlarýn yüzlerine söylerim. Bunu herhangi bir biçimde yazýya dökerim. Birine yaranma kaygým olmadýðý gibi, o kiþi hakkýnda düþüncelerimi saklamak gibi bir problemim de yok. Bu yüzden, edebiyatýmýzda tamamen sözel ve gýybet biçiminde dile getirilen; ama açýða vurulmayan bu tür þeylerin, bir tür ahlaksýzlýk ve düzenbazlýk olduðunu düþünüyorum. Buna karþý sözümü esirgemiyorum. Keþke herkes benim kadar yürekli olsa da baþka edebiyatçýlar hakkýnda gerçek düþüncelerini açýða vursa. Benimki ahlakî bir tavýrdýr. Ýki yüzlülüðe, yüzüne gülüp arkadan konuþmaya karþý bir ahlakî tavýr, bir erdemdir. Ben, kimsenin arkasýndan konuþmuyorum, açýkça söylüyorum. Tüm edebiyatçýlarý da baþkalarý hakkýndaki düþüncelerini açýkça söylemeye davet ediyorum.
Peki, gelecek tepkilerden çekinmiyor musunuz?
Türkiye’de ‘kâzip þöhret’lerin gerçek yüzlerini ortaya koymaya çalýþýyorum. Çünkü onlar, hak etmedikleri yerlerde bulunuyorlar. Kimse bunu açýktan söyleme cesaretini gösteremiyor. Mesele bundan ibarettir!
Peki, söyleyeyim deyip de söyleyemediðiniz; içinizden geçirdiðiniz halde “Ya, boþ ver öldü gitti” ya da “Bu söylediklerime çok kýrýlýr, benim sevdiðim dostumdur, þiiri iyi olmasa da kendisi iyidir” diyerek hakkýnda konuþmadýklarýnýz var mý? Yani içinizde bir þeyler kaldý mý?
Hayýr! Sadece özel yaþamýma iliþkin bazý þeyleri sansürledim, o kadar. Hiç þüphesiz Rahman’a kavuþmuþ, büyük bölümüyle özel bir hukukum olan insanlarýn özel hayatlarýna iliþkin þeyler, dile getirilmeyecek þeylerdir. Zaten ölen insanlarýn arkasýndan bir þey söylemek de doðru deðil. Benim Ece Ayhan, Attila Ýlhan ile ilgili söylediklerim þiirleri üzerinedir.
Eleþtirileriniz genellikle o isimlerin þahsýyla deðil, edebi kiþiliði, yazdýklarýyla ilgili...
Gayet tabii, bunu konuþmamanýn, bunlarý söylememenin bir tür sahtekarlýk olduðunu düþünüyorum. Herkes birbirinin aleyhinde konuþuyor. Ama mesele yazýya ya da kamuoyu önünde konuþmaya geldiðinde herkes susuyor. Eðer beni eleþtirmeye kalkacaklarsa ilk taþý kendilerine atsýnlar. Masum olan ilk taþý atsýn, konuþacaklarsa þimdiye kadar hangi yazar hakkýnda bu kadar açýk yürekli konuþabildiler, önce bunu düþünsünler.
|
Hilmi Yavuz Edebiyat Dünyasýný Karýþtýracak
|
|
|
|
|
Salý, 29 Aðustos 2006
|
|
Türk edebiyatýnýn usta þair ve yazarý Hilmi Yavuz’un anýlarý edebiyat dünyasýný karýþtýracak. “Þiirim Gibi Yaþadým” adlý ‘nehir söyleþi’ tarzýndaki kitap, 1 Eylül’de Dünya Kitaplarý tarafýndan yayýmlanacak.
“Þiirim Gibi Yaþadým” adlý ‘nehir söyleþi’ tarzýndaki kitap, 1 Eylül’de Dünya Kitaplarý tarafýndan yayýmlanacak. Hilmi Yavuz kitapta; Fazýl Hüsnü Daðlarca, Enis Batur, Ýsmet Özel, Orhan Pamuk, Ertuðrul Özkök, Ahmet Oktay, Attila Ýlhan, Ece Ayhan, Tahsin Yücel, Zülfü Livaneli ve Ýlhan Selçuk gibi þair ve yazarlarla ilgili hatýralarýný ve görüþlerini okurlarýyla paylaþýyor. Orhan Pamuk’un Nobel ödülünü deðersizleþtirdiðini savunan Yavuz, “Türkiye’den biri Nobel alacaksa, bu Daðlarca olmalý.” diyor. Ýsmet Özel’in kötü bir þair olduðunu düþünen Yavuz, Özel’i ‘Medyatik olma konusunda dehþetli hevesleri olan biri’ sözleriyle tarif ediyor. Enis Batur için de þunlarý söylüyor: “Sýradan, vasat bir þair ve entelektüeldir. Yazdýklarýnýn hiçbir özgünlüðü yok.” Ahmet Oktay’ý ‘yol açýcý olamadýðý’ için eleþtiren, Ece Ayhan’ý ‘çýkmaz sokak’ olarak niteleyen, Ýlhan Selçuk’a ‘cuntacý’ diyen Yavuz’un eleþtirilerinden Hürriyet Gazetesi Genel Yayýn Yönetmeni Ertuðrul Özkök de nasibini alýyor: “Ýyi yetiþmiþ bir entelektüeldir; ama kaptan köþküne oturalý entelektüel vasýflarýný büyük ölçüde unuttu.”
Can Bahadýr Yüce’nin yaptýðý nehir söyleþide Yavuz, kendisiyle ilgili de þu iddiada bulunuyor: “Türk þiiri içinden Yahya Kemal’den hatta daha da ileri gidelim Servet-i Fünun’dan bugüne gelinceye kadar Türkiye’de þiir yazmýþ olan herkesten çok daha fazla iyi þiirim var.”
Daðlarca Nobel’i hak ediyor
Bir konuþmasýnda Ýlber Ortaylý, “Eðer Türkiye’de birine Nobel verilecekse, bu, Türk þiirinin ödüllendirilmesi anlamýnda olmalýdýr.” diyor. Yaþar Kemal’e de verilebilir, Adalet’e de verilebilir, Ýlhan Berk’e de verilebilir. Ama Orhan bu ödülü kendisi açýsýndan çok deðersizleþtirdi. Ama Nobel, Fazýl Hüsnü’ye verilmelidir. Daðlarca baþlý baþýna bir þey. Mesela, onun “Söyle Sevda Ýçinde Türkümüzü” þiirini ben ezbere bilirim. Bugün de hoþuma gidiyor, bundan elli yýl önce de... Çok güzel bir þiir, Fazýl’ýn þah þiirlerinden biridir. Çok yazýnca hep o düzeyde yazamadý maalesef. Daðlarca, üstattýr, ama çok büyük bir yanlýþlýk yaptý. Sadece bu þiirleriyle kalabilseydi keþke. Kazý yapar gibi, üstteki kötü þiirleri ayýklayýp alttaki güzel þiirlerini çýkartmamýz gerekiyor.
Ýsmet Özel, kötü bir þair
Ýsmet Özel’in kötü bir þair olduðunu düþünüyorum. Bu benim gustom. Onun büyüklenmelerini, kendini dev aynasýnda görmelerini, kendisini hak etmediði bir yere koymasý olarak deðerlendirmiþimdir. Medyatik olma konusunda dehþetli hevesleri olan, “Bütün Müslümanlar Türk’tür” ya da “Ben nöbette uyuyanýn kurþuna dizildiði bir ülke istiyorum” gibi ipe sapa gelmez þeyler söyleyen biri. Yarýn öbür gün yine komünist de olur. Ýsmet, kendisine bir yerde itibar gösterilmemeye baþladýðýný anladýðý yerde o cemaatten, o topluluktan kopar. Egosantriktir.
Ahmet Oktay yol açýcý olamadý
Þiirim yol açýcýdýr; herkes söylüyor ve yanlýþ deðil. Hadi ad verelim, niye mesela Ahmet Oktay, niye Kemal Özer yol açýcý olamadý? Onlar da benimle ayný tarihlerde þiire baþlamýþ arkadaþlar. Ýnsanlar biraz da böyle þeylerin üzerinde düþünsünler.
Ýlhan Selçuk cuntacý
Cumhuriyet daha çok ve aðýrlýklý olarak Doðan Avcýoðlu ve Ýlhan Selçuk’un fikrî aðýrlýðýný -ne kertede fikirse- üstlendikleri bir cuntanýn etkisindeydi. Kýsmen daha sonra ‘Madanoðlu Cuntasý’ diye bilinen, Ýlhan Selçuk ve arkadaþlarý. Cemal Madanoðlu, 27 Mayýs’ýn kudretli paþasýydý. Fakat anladýðým kadarýyla çok safdil bir paþaydý ve bu arkadaþlarýmýz onu ordu içinde gerçekleþtirmeyi düþündükleri ‘devrim’ için araç olarak kullandýlar. 12 Mart’tan sonra açýlan davalar Madanoðlu Cuntasý Davasý olarak bilinir.
Zülfü Livaneli, yalancý þöhret
Bir yalancý þöhretler listesi var. Türkiye’de, hak etmedikleri yerde olan bazý insanlar var, bunlardan biri de Zülfü Livaneli’dir. Akýl almaz bir cehalet numunesidir. Hangi alana el attýysa, ki her alana atmýþtýr, hepsinde de kabiliyetsizliðini ispat etmiþtir. Evin Ýlyasoðlu, onun yazdýðý sözümona senfoninin çalýntý olduðunu mahkeme kararýyla kanýtladý, daha ne olsun! Nota bilmiyor. Kendini Sartre ile karþýlaþtýrýyor!
TDK, ödülümü vermedi
Bedreddin Üzerine Þiirler’le Türk Dil Kurumu’nun ödülüne katýldým, bana vermediler ödülü. Kemal Özer’e verdiler. Gerekçe de þu: Þiirlerde Osmanlýca sözcükler geçiyor. Emin Özdemir demiþ ki, burada geçen sözcükler terim. Mesela, ‘mirî’; toprak rejiminin adý bu! Ya da ‘sipahi’ geçiyor. Bunlarý baþka türlü söylemek mümkün deðil. 1978’de Doðu Þiirleri’yle katýldým, yine vermediler. Bu defa da Kürtçü diye.
Ödül jürisinde oyum Orhan Pamuk’aydý
Milliyet Gazetesi bir roman yarýþmasý açtý. Orhan Pamuk da sonradan Cevdet Bey ve Oðullarý diye adýný deðiþtirdiði romanýyla katýldý yarýþmaya. Jüri olarak Pamuk’un ve Mehmet Eroðlu’nun romanlarýndan hangisine ödülü vereceðimiz konusunda tereddüde düþünce ödülü paylaþtýrmaya karar verdik. Benim oyum Pamuk’aydý. Pamuk’un özellikle Beyaz Kale ve Kara Kitap’larýyla ilgili hafif dokundurarak birkaç Ýrfan Külyutmaz yazýsý yazdým. Sonra Orhan’la karþýlaþtýk. Benim kulaðýma eðildi ve dedi ki: “Dikkat et! Ýrfan Külyutmaz’ýn þöhreti, Hilmi Yavuz’un þöhretini gölgede býrakacak.” Ondan sonra “Pamuk Prens ve Oryantalizm” falan diye 10-15 yazý yazdým. Bir gün The Marmara’da yanýma geldi. Kulaðýma eðilerek, “Eðer böyle yazmaya devam edersen senin kulaðýný çekeceðim.” dedi. Ben de kulaðýna eðilerek, “Sen bana hiçbir þey yapamazsýn. Çünkü ben eski kulaðý kesiklerdenim.” dedim.
Ece Ayhan bir çýkmaz sokaktýr
Doðrusunu söylemek gerekirse, ben Ece’nin de þiirini onaylamamýþýmdýr. Bunu yazdýðým için bana çok sert eleþtiriler geldi. Ece’nin þiirini hiçbir baðlama oturtmak mümkün deðildir. Ece Ayhan bir çýkmaz sokaktýr. Baþka þairler var, onlarý izleyin dedik; ama onlar sürekli Ece Ayhan þiirinin maalesef kötü kopyalarýný yazdýlar.
Tahsin Yücel’e ayýp ettik
Attilâ Ýlhan’ýn belli bir grup üstünde etkisi vardý; ama öteki arkadaþlarýmýz da yerleþik edebiyata karþý bir tavýr içindelerdi. 1955’te Sait Faik Hikâye Armaðaný kondu, ikinci yýl, Tahsin Yücel’e verdiler. O sýrada Varlýk dergisinde Yaþar Nabi’nin yardýmcýsý olarak çalýþýyor. Biz, Sait Faik Ödülü’nün Tahsin’e verilmesine müthiþ içerledik. Þundan ötürü: Tahsin’i sanki yerleþik edebiyat -ki onu Yaþar Nabi ve Varlýk temsil ediyordu- satýn almýþ gibi düþünmüþtük. 22 yaþýnda Türkiye’nin en önemli ödüllerinden Sait Faik Ödülü’nü alýyor! Ve biz bir kampanya baþlattýk ‘a’ dergisinde. Bugün, açýk söylemek gerekirse, Tahsin’e ayýp ettiðimizi düþünüyorum.
Enis Batur, vasat bir þair
Benim Enis Batur’la hiçbir alýp veremediðim yok. Kendisiyle tanýþmam bile. Þu var: Ben Enis Batur’un bir ‘kâzib þöhret’ olduðunu, Türkiye’de insanlara atfedilen deðerlerle o insanlarýn bizatihi taþýdýðý deðerler arasýnda büyük bir nispetsizlik olduðunu düþünmüþümdür. Yani Enis Batur sýradan, vasat bir þairdir. Sýradan bir entelektüeldir. Yazdýklarýnýn hiçbir özgünlüðü yok, hiçbir þey söylemiyor. Batýlý kaynaklardan ustalýklý bir þekilde aktardýðý birtakým þeyler. Adam tasavvuf üzerine yazý yazýyor, daha ‘vahdet-i vücud’un anlamýný bilmiyor. Varlýk anlamýndaki vücudu gövde zannediyor. Osmanlýca bilse, oradan çýkaracak vücut, mevcut falan…
Ertuðrul Özkök, entelektüel vasýflarýný unuttu
Ertuðrul Özkök, itiraf etmeli ki iyi yetiþmiþ bir entelektüeldir. Ama o kaptan köþküne oturalý, entelektüel vasýflarýný büyük ölçüde unuttu ya da artýk kullanýma sokmuyor. 90’larýn sonunda Bülent Erkmen bir gün telefon etti. Bir kitap yaptýklarýný söyledi, “32 tane entelektüel seçtim, bunlarýn arasýnda sen de varsýn. Sizi gövde olarak, yani belden yukarý çýplak fotoðraflayacaðýz.” Kabul ettim. Kitabýn yayýmlandýðý gün Ayþe Arman bana telefon etti: “Ertuðrul Bey bunu manþetten veriyor, haberin olsun.” ‘Entelektüeller soyundu’ gibi bir baþlýkla verilecekmiþ. Ertesi gün, Hürriyet’i aldým. Benim ve Naz Erayda’nýn fotoðraflarýný basmýþlar. Mimar Sinan Üniversitesi’ne gidiyorum, çocuklar benimle dalga geçiyorlar. O fotoðraflarý Hürriyet’ten kesip kantine yapýþtýrýyorlar.
Cenazem Fatih’ten kalksýn
Bir Müslüman olarak, Kur’an’da ne söylendiyse onun olacaðýný düþünüyorum. Benden sonra birtakým yanlýþlýklarýn yapýlmasýný istemiyorum. “Benimle ilgili bir anma düzenleyecekseniz, sevdiðim þarkýlarý çalýn, yas tutmayýn.” Ama ipe sapa gelmez bir anma töreni yapýlacak, kimler konuþacak mesela? Vasiyetimdir: Aleyhimde yazmýþ bir tek insanýn konuþmasýný istemem. Bunlar daha sonra gelip, “Ne büyük adamdý!” falan derler. Böyle birtakým pislikleri istemem. Cenaze namazým Fatih Camii’nde kýlýnsýn. Þiþli, Teþvikiye camilerindeki bazý cenazeler bana bir tür kokteyl gibi geliyor. Ondan pek hoþlanmýyorum. O yüzden Fatih Camii’ni tercih ediyorum, hâlâ ruhaniyetli camilerden biridir.
(zaman)
|
Hilmi Yavuz, kimin için ne demiþti?
Eðer Türkiye'den birine Nobel Ödülü verilecekse bu, Fazýl Hüsnü Daðlarca olmalý.
Ýsmet Özel kötü bir þair. Medyatik olma konusunda dehþetli hevesleri olan biri.
Türkiye’de hak etmediði yerde olan insanlar var, bunlardan biri de Zülfü Livaneli'dir.
Enis Batur sýradan, vasat bir þairdir. Sýradan bir entelektüeldir.
Ertuðrul Özkök, iyi yetiþmiþ bir entelektüeldir; ama o kaptan köþküne oturalý, entelektüel vasfýný büyük ölçüde unuttu.
Ece Ayhan bir çýkmaz sokaktýr.
Ahmet Oktay yol açýcý olamadý.
NE DEDÝLER?
Fazýl Hüsnü Daðlarca - Kendi hakkýmda konuþmayý sevmiyorum. Kendimle ve þiirimle ilgili bir þey söylemek istemiyorum. Hilmi Yavuz’un benim için söyledikleri onun görüþüdür.
Enis Batur - Hilmi Yavuz hep böyle þeyler söyler zaten. Söyledikleri beni hiç ilgilendirmiyor. Söylediklerini bilmiyorum, açýkçasý hiç de merak etmiyorum.
Doðan Hýzlan - Zaman gazetesindeki haberi okudum. Ama kitabý okumadan hiçbir yorum yapmak istemiyorum.
Ahmet Oktay - Ben müteahhit deðilim ki yollar açayým. O, yollar açýp asfaltlar dökmeye devam etsin. Baþka diyecek bir þeyim yok.
Ýsmet Özel - Telefonda görüþ vermiyorum.
(Zaman)
|
