edebiyatokyanus
İÇERİK  
  ANA SAYFA
  YAZILAR
  => Attila İlhan Şiiri-DoDoç.Dr. Yakup ÇELİK
  => Bunalım Edebiyatı ve Modernizmin Sorunları-Svetlana Uturgauri
  => Karagöz'e Ezgi-Satı Erişen
  => Orta Oyunu Eksikliği-Nihal Türkmen
  => Orta Oyunu ve Karagöz-Nihal Türkmen
  => Dilin Yapısı ve Toplumun Yapısı-Emile Benveniste
  => Türkçe Metinlerde Bağdaşıklık ve Tutarlılık-İrem Onursal
  => Asansörle Yükseltilmek İstenen Çukurlar-Can Yücel
  => KÜLTÜR VE ÖTESİ-Cemil MERİÇ
  => Türkoloji-Cemil MERİÇ
  => Tevfik Fikret ve Batı Retoriği-Rıza Filizok
  => Estetik tarihimize bir bakış-Arslan Kaynardağ
  => MÜRSEL MECAZ-Rıza FİLİZOK
  => Başlıca Dil Bilimi Akımları-Prof.Dr. Rıza FİLİZOK
  => ZİYA OSMAN SABA’NIN NEFES ALMAK ADLI ŞİİR KİTABINDA -Yrd. Doç. Dr. Safiye AKDENİZ
  => HİKAYE VE ROMANDA “ANLATICI”YA GÖRE METİN TİPLERİ, - Yard. Doç. Dr. Safiye AKDENİZ
  => GÖSTERGEBİLİM-Yard. Doç. Dr. Mustafa Ö Z S A R I
  => TÜRKİYE'NİN ÖNEMİ-Emre Kongar
  => KÜRESELLEŞME VE KÜLTÜREL FARKLILIKLAR ÇERÇEVESİNDE ULUSAL KÜLTÜR-Prof. Dr. Emre Kongar
  => TÜRKİYE'NİN KÜLTÜREL ÖZ-ANLAYIŞI: AVRUPA BİRLİĞİ İÇİN BİR ZENGİNLİK-Emre Kongar
  => BARIŞ KÜLTÜRÜ VE DEMOKRASİ-EMRE KONGAR
  => GOP NEYİ AMAÇLIYOR, NEYİ GERÇEKLEŞTİREBİLİR-EMRE KONGAR
  => YENİ EMPERYALİZM, HUNTINGTON VE ELEŞTİRİSİ-Emre Kongar
  => KÜRESELLEŞME BAĞLAMINDA TÜRKİYE-Emre KONGAR
  => DEMOKRASİ KÜLTÜRÜ SORUNLARI-Emre Kongar
  => AVRUPA BİRLİĞİ'NE "ONURLU VE BAŞI DİK" GİRİŞ NE DEMEK-Emre Kongar
  => TOPLUMSAL VE SİYASAL GELİŞMEMİZİ ETKİLEYEN MARKALAR-Emre Kongar
  => KÜRESELLEŞME, MİKRO MİLLİYETÇİLİK, ÇOK KÜLTÜRLÜLÜK, ANAYASAL VATANDAŞLIK-Emre KONGAR
  => NİYAZİ BERKES'DE ÇAĞDAŞLAŞMA KAVRAMI-Emre KONGAR
  => KEMAL TAHİR-Hilm Yavuz
  => OYUNLARIM ÜSTÜNE-Nazım Hikmet
  => OYUN YAZARI OLARAK-Ataol Behramoğlu
  => POPÜLER EDEBİYAT- M. Orhan OKAY
  => HER SÖZ BİR ŞEY SÖYLER-Feyza HEPÇİLİGİRLER
  => Tiyatronun Kökeni, Ritüel ve Mitoslar
  => ROMANDA KURMACA VE GERÇEKLİK
  => Fuzûlî’nin Hikaye-i Leylâ ve Mecnun’u
  => SEZAİ KARAKOÇ ve HİS “;KAR ŞİİRİ”;-Selami Ece
  => İSTANBUL’UN AHMED MİDHAT EFENDİNİN ROMANLARINA TESİRİ
  => AHMET MİDHAT’A ATFEDİLEN BİR ESER: “HÜKM-İ DİL” VE MANASTIRLI MEHMET RIFAT
  => CEZMİ ÜZERİNE BAZI DÜŞÜNCELER
  => "EDEBİYATEĞİTİMİ"NDE "EDEBÎ METİN"İN YERİ VE ANLAMI
  => Mustafa Kutlu ve Rüzgârlı Pazar
  => BİR BİLİM ADAMININ ROMANI” ÜZERİNE GEÇİKMİŞ BİR TAHLİL
  => ÖLÜMÜNÜN 50. YIL DÖNÜMÜNDE
  => “MİT”TEN “MODERN HİKÂYE” “HİKÂYE”NİN SERGÜZEŞTİ
  => EDEBİYAT DİLİ/EDEBÎ DİL
  => BİR NESLİN VEYA BİR ŞAİRİN ROMANI: MÂİ VE SİYAH
  => İSTİKLÂL MARŞI’NIN TAHLİLİ
  => CAHİT KÜLEBİ
  => TEVFİK FİKRET’İN ŞİİRLERİNDE TRAJİK DURUM
  => MEHMED RAUF’UN ANILARI yahut EDEBÎ HATIRALARIN YAYIMI ÜZERİNE BİR DENEME
  => MEÇHUL BİR AŞKIN SON NAĞMELERİ: TEVFİK FİKRET’İN “TESADÜF” ŞİİRLERİ / YARD. DOÇ. DR. NURİ SAĞLAM
  => Tarihsel Romanın Eğitimsel İşlevi
  => ALIMLAMA ESTETİĞİ VE EDEBİYAT ÖĞRETİMİ1
  => Tanzimat Dönemi Oyun Yazarliginda Batililasma
  => SİNEMA VE EDEBİYAT TÜRLERİ
  => EDEBİYAT EĞİTİMİ, ESTETİK BİR HAZZIN EDİNİMİ
  => EDEBÎ TENKİT
  => ADALET AĞAOĞLU’NUN DAR ZAMANLAR ÜÇLEMESİNDE KİMLİK SORUNU
  => Halit Ziya ve Mehmet Rauf'un hayatları ile romanları
  => YAZIN VE GERÇEKLİK
  => MİLLÎ EDEBİYAT
  => HECE-ARUZ TARTIŞMASI/ Arş.Gör.Oğuzhan
  => AHMET HAŞİM’İN ŞİİRLERİNDE ATEŞİN DİLİ / ARŞ. GÖR. VEYSEL ŞAHİN
  => ROMAN TEKNİĞİ BAKIMINDAN YABAN
  => TANZİMATTAN GÜNÜMÜZE COCUK EDEBİYATI
  => KADIN VE EDEBİYAT
  => Şiirin Temel Özellikleri-Christopher Caudwell
  => EDEBİYAT EĞİTİMİ: HERMENEUTİK BİR YAKLAŞIM Vefa TAŞDELEN
  => VOLTAİRE VE ROUSSEAU ETRAFINDA AYDINLANMA ÇAĞI FRANSIZ YAZINI
  => TÜRKİYE’DE ULUSAL KÜLTÜR TARTIŞMALARI BAĞLAMINDA ÇAĞDAŞ UYGARLIK SORUNU
  => EDEBİYATIN DİLİ ÜZERİNE
  => TARİHİN SINIFLANDIRILMASI
  => Türk Milletini Uyandıran Adam: Attila İlhan
  => EDEBİYAT DERSLERİNİN İÇERİĞİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ KONUSUNDA
  => "Yalancı şöhretlerin Gerçek Yüzünü Ortaya Koydum"-Hilmi Yavuz
  => AVRUPA BİRLİĞİNİ YARATAN NEDENLER VE TÜRKİYE Metin AYDOĞAN
  => DİVAN ŞİİRİYLE HALK ŞİİRİNDE ORTAK BİR SÖYLEYİŞ BİÇİMİ
  => divan şiirindeki sevgili tipini alaya alan bir roman
  => ALIMLAMA ESTETİĞİ VE EDEBİYAT ÖĞRETİMİ
  => BAĞLANMA VE ÇELİŞKİ
  => Antik Çağ’da Tarih Yazmak
  => TARİHÎ ROMANDA POST-MODERN ARAYIŞLAR
  => Kültürel Batılılaşma
  => GARPÇILAR VE GARPÇILAR ARASINDAKİ FİKİR AYRILIKLARI
  => Harf Devrimi Üzerine Yeniden Düşünmek
  => EDEBİYAT ÖĞRETİMİNDE WALDMANN MODELİ
  => KEMÂL AHMED DEDE VE TERCÜME-İ MENÂKIB-IMEVLÂNÂ’SI
  => TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ İÇERİSİNDE URDUCA
  => Avrupalılaşmak mı, Avrupalılaştırmak mı?CEMİL MERİÇ
  => ŞAİRANE BİR ÇEVİRİ yahut TOPLUMBİLİMİN SERÜVENLERİ Cemil MERİÇ
  => 47 LİLER YAHUT BİR ROMANIN DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ
  => ZAMAN, ZAMAN – I TERAKKİ Cemil Meriç,
  => Kırk Ambar (Cilt1)
  => KADIN RUHU, Cemil Meriç
  => Umrandan Uygarlığa-C.Meriç
  => Balzac’tan önce modern roman-Cemil Meriç
  => ARİSTARK’LA ZOİL-c.meriç
  => ELİNDE CENNET AÇAN ZEND AVESTA- c.meriç
  => SELEFÎLİK–SÛFÎLİK VE ÂKİF-SÜLEYMAN ULUDAĞ
  => Mehmet Âkif- Mâhir İz’e Yazdığı Mektuplar
  => DİDO SOTİRİYU’NUN ROMANI GİBİ BİR ROMANIMIZIN OLMAYIŞI
  => HİLMİ YAVUZ’UN DENEMECİLİĞİ
  => İRONİ KAVRAMI, GERÇEKÜSTÜCÜLÜK VE ERCÜMEND BEHZAD LAV ŞİİRİ ÜZERİNE
  => OKUNAMAYAN ROMANLAR
  => Gelenekçilik Geleneğe Dahil Değil
  => Türk Tiyatrosunda İronik Söz, İronisiz Metin
  => Postmodernist İroni
  => NÂZIM HİKMET ŞİİRİNİN SİYASİ ETKİLERİ
  => NÂZIM HİKMET ŞİİRİNDE SİNEMASAL ÖĞELER
  => Savaş
  => Newton, Goethe ve Sosyal Bilimler
  => Bir Afyon (!) Olarak Diktatörlükten Demokrasiye Futbol
  => Adorno Yüz Yaşında
  => Theodor Adorno: Kültür Endüstrisini Yeniden Düsünürken
  => ADORNO'NUN KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ KAVRAMI ÜZERİNE
  => ADORNO’NUN KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ KAVRAMI ÜZERİNE
  => Frankfurt Okulu
  => TARİHİ MADDECİLİK VE KAPİTALİZM - ÖNCESİ TOPLUMLARASYA TOPLUMU - FEODALİTE Asaf Savaş AKAT
  => POSTMODERNİZM GEÇ KAPİTALİZMİN KÜLTÜREL MANTIĞI
  => Postmodernizm Ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı 2
  => Postmodernizm Ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı 3
  => DİMİTRİ KANTEMİR'İN DOĞUBİLİM ARAŞTIRMALARINA KATKISI Georges Cioranesco
  => DİMİTRİ KANTEMİR'İN DOĞUBİLİM ARAŞTIRMALARINA KATKISI Georges Cioranesco 2
  => II. MEŞRUTİYET'TE SOLİDARİST DÜŞÜNCE: HALKÇILIK Zafer Toprak
  => II. MEŞRUTİYET'TE SOLİDARİST DÜŞÜNCE: HALKÇILIK Zafer Toprak 2
  => Türkoloji Araştırmaları Makaleler Veritabanı
  => Yeni Makaleler
  => Türkoloji Araştırmaları Dergisi
  => Türkoloji Makaleleri
  => ŞAİR DUYARLILIĞI Afşar TİMUÇİN
  => Yazılar.....
  => SEÇME YAZILAR
  => EDEBİYAT Tez / Makale / Kitap ara
  => Orhan Pamuk: Babamın bavulu Nobel konuşması
  => PiVOLKA'da Çıkan Yazılar
  => Amin Maalouf Üstüne
  => Öykünün Yüzyılı /Feridun ANDAÇ
  => Cumhuriyet Dönemi Türk Felsefesinde Bir Hareket Noktası Olarak Teoman Duralı-oktay taftalı
  => Sofist Bilgeliğin "Empirist" Dayanakları Üzerine 0.TAFTALI
  => Birlik ve Liderlik Hayalleri O.TAFTALI
  => Eğitilemeyen Bir Varlık Olarak İnsan O.TAFTALI
  => Çağdaş Bir Tarım Toplumuna Doğru O.TAFTALI
  => Sosyo-Politik Bağlamda Bir Dekadans Olarak Bilgi Toplumu O.TAFTALI
  => Aşkla Varolan Hayatlar O.TAFTALI
  => Batı Medeniyetinin Mutsuz Çocuğu Entelektüel O.TAFTALI
  => Nihat Genç Yazıları
  => Batılı Tarih Bilimi ve Tarihin Mantığı
  => Bir Hayat Alanı Olarak Aile O.TAFTALI
  => Bir Savaşın Kavramları Üzerine
  => Çalışma ve Erdem Kavramları Arasındaki İlgi Üzerine O.TAFTALI
  => Değer Üreten Hayatlar
  => Doğu'nun Hayal Ülkesi O.TAFTALI
  => Dostlukla Yükselen Hayatlar O.TAFTALI
  => Şiirimizin Hazin Sonu O. TAFTALI
  => Soğuk ve Sıcak Hayatlar OKTAY TAFTALI
  => Yalanın Fenomenolojisi O. TAFTALI
  => Günümüzde Medya Kılavuzluğu - Günümüzde Medya Kılavuzluğu
  => Ermeni Meselesinin Kökenini Batının Irkçılığında Aramak Lazım Prof. Dr. Türkkaya Ataöv
  => Osmanlı’dan Lozan’a Musul-Kerkük
  => “Sözümü Tutamadım, Artık Yaşayamam” Turhan Feyizoğlu
  => Gerilla Mustafa Kemal ve Türk Yurtsever Kurtuluş Hareketi Turhan Feyizoğlu"
  => SİYASİ TARİH YAZILARI -YEREL TARİH YAZILARI
  => Yazarlar - yazılar
  => TÜRKİYE’DE MUHAFAZAKÂRLIĞIN DÜŞÜNSEL - SİYASAL TEMELLERİ
  => yazılar 1
  => yazılar2
  => türk dünyası
  => Derin devlet
  => YAZILAR,
  => SOSYOLOJİ.
  => YAZILAR,,.
  => TANZİMAT DÖNEMİ
  => İdealizm-Realizm
  => Cemil Meriç..
  => ilhan berk
  => NİYAZİ BERKES’İN TÜRK KİTLE İLETİŞİM TARİHİNE KATKILARI
  => yazılar.
  => yazılar..
  => yazılar,
  => yazılar,,
  => yazılar.,
  => YAZILAR.
  => YAZILAR..
  => YAZILAR-
  => YAZILAR-,
  => yazılar.1
  => y.1
  => y.2
  => y.3
  => y.4
  => y.5
  => y.6
  => y.7
  => y.8
  => y.9
  => y.10
  => y.11
  => y.12
  => y.13
  => y.14
  => y.15
  => y.16
  => y.17
  => y.18
  => y.19
  => y.20
  => y.21
  => y.22
  => y.23
  => y.24
  => y.25
  => y.30
  => y.31
  => y.32
  => y.33
  => y.34
  => y.35
  => y.36
  => y.37
  => y,38
  => y.39
  => y.40
  => y.41
  => y.42
  => y.43
  => y.44
  => y.45
  => y.46
  => y.47
  => İnsan-Mekan İlişkileri
  => SANAT VE ELEŞTİRİ
  => Türkiye’de olumsuz Pierre Loti eleştirileri
  => TÜRKiYE’DE MODERN EDEBİYAT ELEŞTİRİSİ
  => ATATÜRK,
  => MAKALELER:
  => MAKALELER,
  => yz
  => yz1
  => yz2
  => yz3
  => yz4
  => yz5
  => yz6
  => yz7
  => yz8
  => FRIEDRICH NIETZSCHE’NİN TARİH ANLAYIŞI
  => Edebiyat Nedir?
  => YM1
  => YM2
  => YM3
  => YM4
  => YM7
  => YM8
  => YM9
  => İbn Battûta’da “Ahı” Kelimesi ve Anadolu
  => Simone de Beauvoir: Abjeksiyon ve Eros Etiği
  => Toplumsal Cinsiyet Düzenlemeleri
  => Psikanalitik ve Post-Yapısalcı Feminizm ve Deleuze
  => Tarihsel Bir Perspektif Üzerinden İroni Tür ve Tekniklerinin Gelişimi ve Bazı Uygulama Örnekleri Tarihi Gelişim
  => İroni ve Melankoli*
  => İroni, Nostalji ve Postmodern
  => “Daha İyi Anlamak İçin Daha Fazla Açıklamak” İsteyen Bir Yorumbilimci: Paul Ricœur
  => Kendi (Paul Ricœur Üstüne)
  => Sersemleşme Okulu
  => Osmanlı ve Avrupa Arasındaki Karşılıklı Etkileşimde Etnomaskeleme
  => Antik Yunan Tragedyasının Metafiziği
  => Sonbahar Mitosu: Tragedya*
  => Ayrışma, Çatışma ve Fanatizm
  => Fanatizm İlkelliktir
  => Tuhaf Bir Çocuk
  => Huzursuz
  => Benjamin’in Mistisizmine “Üç Yönlü Yol”
  => Renan, Irk ve Millet
  => Varlık, Benlik, Hatırlayış ve Unutuş Üzerine
  => Hangi Kilidin, Hangi Anahtarı?
  => Romanda Tarih
  => Bugün Psikanalizi Tartışmak
  => Kültürde Bakış
  => 1930 Goethe Ödülü Dolayısıyla Frankfurt Goethe Evi’nde Konuşma
  => Jacques Derrida ve Konukseverlik Sorusu
  => Metafiziğin Kalesi Hakkında Düşünmek
  => Hakların İadesi
  => Modern Etiğin İki Temel Direği Agnes Heller
  => Ezoterizme Genel Bir Giriş
  => Turnanın Semahı, Ezoterizmin Zamanı: Bektaşi ve Alevi Zaman Kavrayışla
  => Yeni sayfanın başlığı
  => Ulus-Ötesinden Hukuka Bakmak: Jürgen Habermas
  => Yeni Perspektifler Gerçeğin Çölüne Hoşgeldiniz
  => Orlan: Kırılan Ten Kubilay Akman
  => Pusudaki Ten, Vice Versa
  => Cimri ve Çöp Arasındaki Güçlü İlişki Üzerine
  => Demokrasi Kavramı Üzerine Hayli Spekülatif Bir İrdeleme
  => Benim Çöp Bayramım
  => Kamu Yeniden Kurulurken Kadınlara Ne Olacak?
  => Sonsuzluğun Sınırında: Immanuel Kant
  => Kant ve Üniversite İdeası
  => İki Yüzüncü Ölüm Yıldönümünde: Immanuel Kant ve Kantçılık
  => Kant ve Yeni Kantçılık
  => Otuz Beşinci Gece: Ruh, Can, Hayat, Ölüm, Akıl ve Öte Dünya Üzerine1
  => Ölüm Üzerine Tıbbi Çeşitlemeler
  => Ölüme Karşı Ölüm
  => Avrupa İçin Yeni Bir Ethos Üzerine Düşünceler
  => Avrupa ve Ötekileri
  => Sûfî Şiirinin Poetikası
  => Byron ve Romantiklik
  => Kötülük Toplumu ve Biçimin Muhalefeti
  => Balkanlar: Metaforların Çarpıştığı Bir Savaş Alanı
  => Badiou: Etik Üzerine
  => “Semen est Sanguis" Yahudilikte ve Hıristiyanlıkta Kan
  => Âdet Kanaması Tecrübesi: Sınırlar ve Ufuklar
  => Said ve Saidciler ya da Üçüncü Dünya Entelektüel Terörizmi
  => Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken
  => Adorno ve Tanrının Adı
  => Kant, Adorno ve Estetiğin Toplumsal Geçişsizliği
  => Adorno ve Berg
  => İbn Battûta Seyahatnamesi
  => Irak Savaşı ve Sivil Etkinlikler
  => Yamalı Çelişkiler Semti: Saraybosna'dan Yenibosna'ya
  => Halkla Birlikte Bir Çağdaş Kent Söylemi Üzerine
  => Yeni Dünya Düzeninin Sonu?
  => Selçuklular Anadolu’da
  => Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubâd Dönemine (1220-1237) Bir Bakış
  => 13. Yüzyılın Başında Anadolu’da Ticaret
  => Selçuklular Döneminde Anadolu’da Felsefe ve Bilim (Bir Giriş)
  => Nietzsche ve ‘Akla’ İsyan
  => Bizans Manastır Sistemine Giriş
  => Öğrenci Radikalizmi Üzerine Düşünceler
  => 1968’i Yargılamak ya da 68 Kuşağına Mersiye
  => “Gelecekte İnsanlara Çok Güzel Görüneceğiz”
  => Nevroz, Psikoz ve Sapkınlık
  => Üniversitede Psikanaliz Öğretmeli miyiz? Sigmund Freud
  => Psikanalist Kimdir?
  => Nerelisiniz?
  => Irak’a Kant Çıkarması
  => Bizans Şaşırtıyor
  => 12 eylül dosyası
  => FETHİ NACİ: Cesur, Gerçekçi Ve Halkçı... İzzet Harun Akçay
  => SON OKUDUKLARIM- İzzet Harun Akçay
  => Sabahın yalnız kuşları-İzzet Harun Akçay
  => Bir Portre - Cahit Sıtkı TARANCI - Şükran KURDAKUL
  => ŞİİR NEDİR? Cahit Sıtkı TARANCI
  => Afşar TİMUÇİN - Şair Duyarlığı
  => Ahmet KÖKLÜGİLLER - Karacaoğlan'ın Yaşamı ve Şiirleri
  => Atilla ÖZKIRIMLI - Dadaloğlu ve Çevresi
  => Aysıt TANSEL - Metin Eloğlu
  ARAŞTIRMA-İNCELEME
  SÖYLEŞİ
  DENEME
  ATTİLA İLHAN
  ATTİLA İLHAN-KÖŞE YAZILARI
  E-KİTAP
  ANSİKLOPEDİK
  SATRANÇ VİDEO DERSLERİ DÖKÜMANLAR
  SATRANÇ OYNA
  ŞİİR
  DİL ANLATIM TÜRK EDEBİYATI - LİSE KAYNAK
  EDEBİYAT RADYO
  EDEBİYATIMIZDA ŞİİR ROMAN ÖYKÜ (dinle)
  100 TEMEL ESER (dinle)
  100 TÜRK EDEBİYATÇISI (dinle)
  SESLİ KİTAPLAR
  FOTOĞRAF ÇILIK
  E-DEVLET
  EĞİTİM YÖNETİMİ DENETİMİ
  RADYO TİYATROSU
  ÖĞRETMEN KAYNAK
  EDEBİYAT TV
  SÖYLEŞİLER - BELGESELLER TV
  RADYO KLASİK
  TÜRKÜLER
  GAZETELER MANŞETLER
  ÖYKÜ ANTOLOJİSİ
  DERGİLER - KİTAPLAR - KÜTÜPHANELER
  E-DERGİ
  KİM KİMDİR BİYOGRAFİLER
  ZİYARETÇİ DEFTERİ
  İLETİŞİM
  EDEBİYAT OKYANUS
Doğu'nun Hayal Ülkesi O.TAFTALI

Doğu'nun Hayal Ülkesi

Ütopya kavramını, ilk kez İngiliz fikir ve siyaset adamı Thomas Morus 1516 da yazdığı ünlü yapıtının başlığında kullanmış. Eski yunanca bir tamlama olarak "yok yer", "olmayan yer" gibi anlamlara gelen ütopya, dilimize "düş ülke", "yok ülke" gibi ifadelerle çevriliyor. Ama ben, anlam olarak daha dolgun çağrışımlar yapan "hayal ülke" ve hatta, daha yerelleştirerek mevzii bir "hayal yöre" deyimini tercih ediyorum. Fakat elbette, kavramı çeşitli bağlamlarda ve ilgi düzenleri içinde kullanarak, dilimizdeki asıl anlamına kavuşturmak gerekiyor.

Tarihin her döneminde, insanlığın önemli bir bölümünün, verili durumdan, adaletsizliklerden, savaşlardan, yokluk ve yoksulluk gibi varoluşa ilişkin dertlerden bunaldığını ve daha yeryüzünde yaşarken, bir cennete özlem duyduğunu varsayabiliriz.

Ancak, aldığımız batılı eğitimin sonucu olsa gerek; bize öğretilen batılı tarih, sosyoloji, vb. kapsamında, tıpkı hayatın öteki alanlarında olduğu gibi, ütopya konusunda da bütün zengin fikir ve tasarıların, batılılar tarafından geliştirildiği kanaati yaygındır. Biz nasıl olsa, hayatın her alanında zaten telafi edilemez biçimde "geriyiz." Yaygın kanı böyle.

Batı tarihi, sosyoloji ve felsefesi, başta Thomas Morus olmak üzere, Campanella, Saint-Simon, Fourier, Owen, Rousseau ve başkaca birçok şahsiyetin, daha adil, daha paylaşımcı, daha barışçı bir toplum özlemiyle teoriler geliştirdiklerini işleyerek, onları birer aziz mertebesine yükseltir. Bu, bizim fikir çevrelerinde de, yüzelli yıldır fazla sorgulanmaksızın, olağanlıkla karşılanan bir durumdur.

Sanırsınız ki, insanlık hakkında en büyük kaygıyı, en büyük sorumluluğu duyan batılılar, bu konuda ödevlerini yerine getirirken, Doğu, kendi kaderine razı bir biçimde başı önüne eğik, öylesine durmakta veya bir söğüt gölgesinde yan gelip yatmaktadır. En azından bize verilen eğitim, bu izlenimi doğuruyor. Nasıl doğa bilimleri ve teknolojide batılılar başı çekmişlerse, insanlığın mutluluğu konusunda da, en çok onlar çaba sarfetmişlerdir. Bunu yine batılıların bize yönelik tanımlamalarında ve içimizdeki Batı özentisi, kozmopolit fikir yayıcıların, bizde oluşturduğu kanaatlerde gözlemliyoruz.

BİR BİLİNMEYEN OLARAK DOĞU DÜŞÜNCESİ

Andığım konudaki yaygın söylem, Batı'nın rasyonel, pozitivist, seküler düçünce anlayışı karşısında, doğulu filozofları birer cami imamı mertebesinde indirgeyerek önemsizleştirir ve giderek yok sayar. Bu dehşetli bir dezenformasyondur.

Beri yandan, doğulu filozoflara sahip çıkmayı, dinci bir hamaset düzeyinde algılayan ABD güdümlü yerli çevreler de, işi "Türk - İslam Felsefesi" adıyla, anti - komünizm amaçlı kodlayarak, bu haksız duruma yıllarca çanak tuta gelmişlerdir. Batılı filozoflar, sözüm ona evrensel ve genel geçer değerleri temsil ederken, doğulu filozoflar, sadece Türk ve İslam'la sınırlı kalmaya mahkum edilmiş ve sadece ilahiyat fakülteleriyle, Türk - İslam kürsülerinde konu edilmişlerdir. Orient'te orientalizm yapan bu kürsülerin, yıllarca hamasi anti - komünizm doktrini kapsamında, birer mevzi olarak kullanıldıklarını da, kederle anımsamadan geçemiyoruz.

Evrensel değer olarak tanıtılmaya çalışılan Mevlana, Yunus gibi karakterler ise büyük birer şair, yüce birer halk bilgesi veya birer evliyadırlar. Ama asla filozof değiller, felsefe başka bir şey. Onlar, Batı'nın bizde görmek istediği "yanlış kaderci", ezoterik, gizemci ve hatta kabbalist ruha uygun manüplasyonlar için, yine batılı bazı çevrelerce yer yer önemsenir, gündeme getirilirler. Ama hepsi o kadar.

Ancak, bereket versin Batı'da da dürüst filozoflar vardır. Örneğin Bertrand Russel, İbni Rüşt ve İbni Sina'yı kendi felsefe tarihine almıştır. Fakat, Al Gazali, Al Farabi, İbni Haldun, Muhiddini Arabi gibi daha birçok isim, ne Batı' da, ne de bizde "oriantalistik" çevrelerinin dışında bilinmez. Bizler de bilmeyiz. İlahiyatçıların bir kısmı bilir, bir kısmı da, onlarda islami açıdan eksiklik olduğunu varsayarak yadsır. Biz Fuzuli'yi bile sadece şair olarak biliyor ve Divan'ını tanıyoruz. Oysa mantıktan, siyasete kadar bir çok felsefi konuyu işlediği toplu eserleri bir düzineymiş, ama bilmiyoruz işte. İbni Haldun ise, Türklerin devlet kurma iradesine işaret ettiği için sosyologlarımızca biraz önemsenir, arada Gazali'ye de şöyle bir değinildiği olur, o kadar.

Düşünce tarihimiz ve medeniyetimiz hakkındaki dezenformasyon o kadar korkunçtur ki, bütün Batı felsefe tarihi boyunca, bazı politik eylemciler ve ideologlar dışarda bırakıldığında, ateist filozofların sayısı, iki elin parmaklarını geçmemesine rağmen, Batı Düşüncesi'ni kimse dincilikle, hıristiyanlıkla suçlamaz. Hatta Denis Diderot'dan, J. P. Sartre' a kadar batılı ateist filozoflar bile, kilisenin kullandığı dili; latince terminolojiyi kullanmışlar, bizdeki gibi dili sekülerleştirmek türünden, ahmakça bir çabaya da girişmemişlerdir. Ama tüm bunlara rağmen nedense, Doğu Düşüncesi dincidir, safsatadır. Peki bunu kim söylüyor? Batılılar. Ve Batı'dan daha fazla, yerli batıcılar. Peki ne kadar biliyorlar? Orası belli değil.

Düşünürün adı David, Johann, Georg vs. değil de, Arabi, Rüşt falan olunca, hemen vur damgayı: dinci, imam. Fakat, hamasi dinci çevrelerinin dışında, Doğu felsefesini bilen kaç tane fikir adamımız var, o da belli değil. Veya kültürel dezenformasyon basıncı altında, seslerini duyuramıyorlar.

Fikir hayatı bakımından gözlerimizi Batı'ya çevirmiş, işaret bekliyoruz. Diyelim ki, faşizm ve kitle psikolojisine, psikanalitik ilgi içinde yaklaşacak, bu konuda teori geliştirecek bir tane adamımız yok. Bunu kimse dert etmez. Çünkü Batı'da yeterince var. Lacan mıdır, Slavoy Zizek midir? Onlardan öğrenir, onların dehasına hayran kalır, içerde birbirimize satar, bilgiçlik taslarız.

Niçin Ali Öztürk adında bir filozofumuz, Doğu'nun en eski ve geleneksel bilgisi olan mantık alanında, Ahmet Yılmaz adlı bir mantıkçımız veya bir ütopyacımız yok? Sadece bu soru bile felsefi bir konu olarak araştırılmayı, üzerinde düşünmeyi gerektiriyor. Yoksa bilinç altında, üstünde, bir yerlerde, batılılardan daha aptal ve tembel olduğumuz, bu işleri asla başaramayacağımız inancı mı hakim? Peşinen bir iddiada bulunmak zor, ama üzerinde düşünmeye değer.

OLASI BİR HAYAL YÖRE TASARIMI

Fakat, ütopyası olmayan toplumların, ütopyacı düşünür yetiştirmeyen halkların, hayatın her alanında yoksulluk çekeceklerini peşinen iddia edebilirim. Öyleyse bir yerden başlamak gerekiyor. Hattâ bir çok fikir adamımızın/kadınımızın bir yerlerden başlaması gerek. Herkesin katkı yapabildiği açık bir hayal programı niçin oluşturulmasın. Düşünen herkes, bulunduğu yerde, köyünde kasabasında bulabildiği hayat imkanları kapsamında, bir hayal ülke , bir hayal yöre tasarlayabilir, tasarlamalıdır. En azından Afganlar, Iraklılar, Çeçenler, Doğu Türkistanlılar, Amazon Yerlileri, vd. varlıklarını ve yaşamlarını sürdürebilmek için buna mecburlar.

İnsana özgü başka bir eğitim, sektörel olmayan başka bir sosyal güvence, asgari enerji kullanımı, salt tüketimi mutsuzluk nedeni sayan, bize özgü bir üretim kültürü, bulduğunu en iyi şekilde değerlendirme ve onunla yetinme ahlakı ve benzeri konularda düşünen insanlar, batılı alternatif yaşam örneklerini fazlaca dikkate almaksızın yerli tasarılar geliştirebilirler. Bunların hepsi fikir hayatımıza aksa, bir mecrada buluşsa ve sonuçta düşünce tarihinde örnek gösterilen batılı ütopyaların arasında, bir Doğu ütopyası da yerini alsa, fena mı olur?

Batı'nın anti-komünizm paranoyasıyla delirdiği yıllarda, İsrail bile, kendi kolektivist örgütlerini, komsomollarını, kolhoz ve solhozlarını kurdu. Kibutz dedi bunlara. Dünyanın dört bir tarafından gelen yoksul göçmenlerine, yaşlılarına barınak, aş ve sosyal güvence temin etmenin, kendi kültür ve tarihi içinde özgün, dayanışmacı yöntemini aradı buldu. Başarısı nedir, tam bilemiyorum ama, en azından arayış biçimi doğrudur.

Biliyorum ki , yerli ütopya önerisinin, kendisi bile ütopik. Hatta saçma ve çocuksu bulanlar bile olabilir. Ama biz hayal etmeyi severiz. Dünya alem bizi hayalperest ve duygusal bir toplum olarak tanımıyor mu? Üstelik bizi bununla suçlamıyorlar mı? Öyleyse hayalperestlikle suçlanmamızın hakkını vermemiz gerek. "Çoşku asla böylesi büyük olaylar doğurmamıştı. Bireyler yücelmek için çeşitli şekillerde coşarlar; bir halkın bağımsızlık coşkusunun dahi belirli bir amacı vardır; ama soyut, bundan dolayı her şeyi kapsayan, hiçbir şey tarafından durdurulamayan ve kendisini hiçbir yerle sınırlamayan, başkaca hiçbir şeyi gereksemeyen coşku, müslüman Doğu'nun coşkusudur." 1 Bizi böyle tanımlayan bir batılı olarak, Hegel'in hakkını vermemiz gerekmiyor mu? Aslında bana kalırsa, içinden geldiğimiz kültür ve medeniyetin anti-kapitalist özellikleri, ülkemizin zengin tabiatı ve iklimi, bizim yerli malı ütopyamız için, fazlasıyla yeterli bir zemin oluşturuyor.

 

Kısaca hatırlayalım: mal ve para biriktirmeyi aşağılayan, toprağın özel mülkiyetine izin vermeyen, tabiattaki her canlıyı aziz bilen, asgari ihtiyaç fazlası tüketimi haram sayan, dolayısıyla çöp üretmeyen, komşu ve akraba dayanışmasını esas alan ve yeri geldiğinde, "ferman padişahınsa, dağlar bizimdir" diyebilen bir medeniyetten geliyoruz. Aynı medeniyetin, kardeş katli, kan davası, poligami vd. rezilliklere de cevaz verdiğini unutmuş değilim. Ancak, bu olumsuz nitelikleri yıllarca, medeniyetimizin asli unsuru olarak öne çıkaranlar, yanlış bir toplumsal pskiloji oluşturdular. Kendimizi aşağılamak, bize mazohizmden başka bir şey kazandırmadı. Biz medeniyetimizin anti - kapitalist ve olumlu niteliklerinden ilham alacağız.

Ne yazık ki, batılılaşma ve kapitalistleşme süreci içinde, yüzlerce yıl bize coşku dolu bir hayat veren, asli toplumsal değerlerimizi unuttuk. İlerleme, kalkınma, büyüme, tüketim ve refah toplumu gibi kapitalist yalanların kuyrukçuluğunu yapmak, binlerce yıllık bambaşka bir kültürün ve kadim bir medeniyetin sahibi olan, Doğu halklarına yakışmadı, yakışmıyor.

Evrensellik iddiasıyla tüm insanlığı hedef tahtasına yerleştiren batılı kapitalist değerler, yalnız Doğu toplumlarını; Asyalıları değil, Afrikalıları, Güney Amerikalı yerlileri de mutsuz etti, bozdu, başkalaştırdı.

Kapitalizmin alternatifi olan çeşitli sosyalist uygulamalar ise, ne denli namuslu girişimler olurlarsa olsunlar, tarihinde hiç kapitalist olmamış ülkelerde , Arnavutluk'tan, Kamboçya'ya, Kuzey Kore'den, Özbekistan'a kadar, çok tuhaf sonuçlar verdi. Avrupa tarihine özgü kapitalizmin alternatifi olan bir programla, bu ülkelerde doku uyuşmazlığı yaşandı. Olmadı bu iş, tutmadı.

Dolayısıyla halkların yöresel hayallerine, mitoslarına ve efsanelerine geri dönmeleri, onları keşfetmeleri veya oluşturmaları gerekiyor. Batılı ideologların, yine Batı tarih deneyimini esas alarak, tüm insanlık için önerdiği, sözde evrensel reçetelerin dönemi kapanmıştır. Herkes kendi yöresinden ve kendi halkından sorumludur, vesselam!

Yerel, yöresel bir ütopya tasarısı bağlamında, gençliğimizin, fikir ve duygu yoğunluğu taşıyan arkadaşlarımızın önemli bir kısmının şiirden, şiir yazmaktan uzak durması gerekiyor. Bu özveriyi birileri gönüllü olarak kabullenmelidir. Çünkü şiir burada bir engel teşkil ediyor, çünkü şiir ortak kabul etmez. Hayallerinizi hem şiire, hem de hayal yöre tasarımına bölemezsiniz.

"Bu acımasız içtenlik Arapların ve müslümanların şiirinin kor ateşinde kendisini gösterir. Bu kor ateşi, her şeyin fantezisinin dolu dolu özgürlüğüdür, öyle ki, o bütünüyle kendi nesnesinin yaşamıdır ve bu, kendisi için bencillik ve hususiyet muhafaza etmeyen bir algıdır." 2 Bizzat kendimizi ne yazık ki, batılıların tanımlarından öğreniyoruz. Evet bizim şiirimiz, kendi kendini acımasızca kurban eden bir içtenliğin, karşılıksız bir yokoluşu, kendinden vazgeçmeyi göze alan, coşkulu bir özverinin şiiridir.

Oysa hayal yöre , yani ütopya tasarlamak, insanın kendisi için; mutlu ve adil yaşamak için bir şey talep etmesidir. Evet, hayal yöre uğruna, şair ve şiir sayımızı azaltmamız, buna karşın filozoflarımızı çoğaltmamız, mevcut filozoflarımızı da, hayal etmeye ve tasarım üretmeye zorlamamız gerekiyor.

Hele hele, hayal gücümüzü, yaşama coşku ve enerjimizi dipsiz bir kuyu gibi boşu boşuna emerek, yok eden arabesk-pop-fantezi kültür ve yaşam anlayışını, bütünüyle dıştalamak zorundayız. Yoksa katlanarak artan manevi yoksulluğumuz karşısında, bize ümit vaat eden bir ütopyamız olmayacak.

HAYAL YÖRE'Yİ DAYATAN KOŞULLAR

Kapitalist Batı medeniyeti yakın geçmişte, insanlığa dünya savaşlarıyla dayattığı ulus devlet sisteminden, vazgeçme eğilimini sergiliyor. Etnik ayrıcalıkları körükleyerek, değişken ve geçişken sınırlar oluşturmak, merkezi otoriteleri zor yoluyla dağıtmak, bu amacın en belirgin özellikleri. Bu, kendi içine çöken küresel kapitalizmin, kendi kendine karşı , son varlık yokluk mücadelesi gibi görünüyor. Miyonlarca insan: "yapmayın etmeyin, bizleri kana ateşe boğmayın" diyor, biz de cılız sesimiz oranında diyoruz. Ama elbet bir yere kadar.

Üstelik, ulus devlet yapılanması sayesinde oluşan zenginliklerden, aslan payını alanlar, sülaleleriyle birlikte varlıklarını ulus devlete borçlu olanlar bile, hıyanet ve dalalet içindeyken, bize zaten halt etmek düşer.

1975 yılında 16 yaşındaydım ve bir gün okul çıkışında, bizi Haydarpaşa Lisesi'nin önünde coplayan polis: "i. oğlu i. ler, memleketi kurtarmak size mi kaldı, siz gidin önce kendi g..ünüzü kurtarın" diye bağırıyordu. Evet belki de siyasi hayatımızın, en doğru sloganı buydu. Gelecek için, bir hayal yöre tasarlayacağız, hepimiz bulunduğumuz yerde, bulduğumuzla yetinerek, hayal yöremizi oluşturup, yakınlarımızı ve kendi g.müzü kurtaracağız.

Biz, her türlü felaket senaryolarını, su savaşlarını, küresel iklimin ve küresel kapitalizmin çöküntüsü olasılığını, emperyalist saldırganlığı küçümsemeyelim, (bu korku tekniğinin, kapitalizmin bir uygulaması olduğunu bilmekle birlikte) önlemlerimizi tasarlayalım. Fakat gelecek, bizim şimdiden bilemediğimiz nedenlerden ötürü, nurlu ufuklarla, ak günlerle, güllük gülistanlık olursa amenna. O zaman, en fazla kötümserliğimizden utanır, yanılgılarımızdan ötürü, herkesten özür dileriz. Fikirlerimiz de, bizi, ütopyası olan zengin toplumlar arasına katmış olur. Ama etkisini ve zulmünü giderek artıran evrensel kötülük, bizim başımıza da, olmadık çoraplar örerse, 16 yaşındayken bizi coplayan polisin sözünü tutarak, elbetteki kendimizi ve komşularımızı kurtarmaya bakacağız. Bizi coptan geçirmekten başka bir şey bilmeyen, yüksek ideallerden, bize ne?

Emperyalist develerin tepindiği yerlerde, kuşkusuz acılar çekilecek. Bugün milyarlarca insan türlü çeşitli tehditler altında. Kıyımlar, afetler, salgın hastalıklar vb. olabilir. Ama daha yüzlerce yıl, varlığımızın evine; Türkçemize kimse bir şey yapamaz. Milyonlarca Türkçe konuşan insan da, Arapça konuşanlar gibi, her türlü felaket sonrasında dahi, yaşamaya devam edecek elbet. Yaşayacağız, varolacağız, o kadar.

Sadece yakınlarımız ve komşularımızla, kendi değirmenimizden, kendi rüzgar gülümüzden kısıtlı bir elektrik üretmenin, kendi yoncamızı biçmenin, iki tavuk, iki maltız keçisiyle hayatımızı sürdürmenin mümkün olduğunu bilmeliyiz. İlk yardım, kocakarı ilaçları, mayalama usulleri, bostan bakımı, el aletleri yapımı, bir kişinin, bir kişiyi eğittiği usta çırak eğitimi ve daha bunun gibi bir çok arkaik ama ilkel olmayan şeyler... Bunları öğrenmeli, tasarlamalı ve ciltler dolusu yazmalıyız .

Afganlar'ın, Iraklılar'ın yoklukla nasıl başa çıktıklarından öğreneceğimiz şeyler olsa gerek. Üstelik, ütopyacıların düşünsel uğraşları, bunları felaketlerden önce hayal etmek ve tasarlamak olmalı. Aslında hâlâ Anadolu'muzun bir çok yerinde; Arhavi' de, Yusufeli'nde, Tortum köylerinde insanlarımız zaten böyle yaşamıyor mu? Bu iyi bir hayattır.

Doğrusu, felaket senaryoları da o kadar önemli değil, geçelim onları. Zaten insanın fıtratına uygun, bizzat tabiata uygun, hakiki yaşam biçimi, bu veya buna yakın bir şey olmalı. Kapitalizm insan türünden bir sapmayı, şizofrenik bir eğriyi gösteriyor. Bundan uzaklaşmanın yollarını, Batı öğretilerine fazlaca itibar etmeden, kendi kültür ve medeniyetimizden, kendi iklim ve toprağımızdan bulup çıkartmak zorundayız. Bunun mümkün olduğu seziliyor.

Unutmayalım, dünyada kendi kendisini besleyebilen yedi ülkeden birisiydik, ilerleme ve gelişme bizi aç bıraktı. Mısırı buğdayı ithal eder olduk. Geriye dönüp, yine kendi kendimizi besleyebiliriz.

Batılının komün, İsrail'in kibutz dediği şeye biz, oba diyeceğiz, oymak diyeceğiz, batılının kolektif dediği şeye biz imece diyeceğiz, binlerce yıllık töremiz, ahlakımız ve erdemlerimizle, dilimiz ve türkülerimizle, efsanelerimiz, ibadetlerimiz ve dualarımızla, pazar yerimiz, düğünümüz, bayramlarımızla, şarabımız, balımız, pekmezimizle, mutevazı ama coskulu biçimde yaşamaya devam edeceğiz.

Ve o zaman, kapitalist medeniyet hâlâ kendisini yenileyebiliyor, büyümeyi, kitlesel üretim ve tüketim süreçlerini hâlâ sürdürebiliyor, hâlâ karşılıksız para basıp, borsa kağıtlarına tavan yaptırabiliyor, hâlâ çöp üretebiliyorsa, harıl harıl insan ömrü öğüten metropoller işliyorsa hâlâ, alsın petrolünü, toryumunu bilmem nesini, başına çalsın. Bizim bunlara olan ihtiyacımız, bağımlılğımız da bir yere kadar. Kime hayır getirecekse, nerede kullanacaksa alsın kullansın. Bunlara sahip çıkmak için, bu çöp tüketiminden pay almak için, ne Iraklıların, ne de başkalarının ölmesine değer mi? Yer yer acılar çekilse de, aslolan hayattır.

1 G. W. F. Hegel, Vorlesungen Über Die Philosophie Der Geschichte. S.489 Stuttgart 2002

2 G. W. F. Hegel, age. S. 489

 

 
İLETİŞİM edebiyatokyanus@gmail.com  
   
edebiyatokyanus 692672 ziyaretçi (1257397 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol